186. Békekötés Spalato és Trau dalmatiai városok közt. 1277.

In nomine Domini Amen. Anno Incarnacioniseius MşCCşLXXşVIIş mense Junii die vltima indiccione quinta. Temporibus equidem domini Jacobi Contareni Incliti Ducis Venetiarum, et Magistri Laurentij venerabilis Jadrensis Archiepiscopi, et domini Jacobi Teupoli Egregij Comitis ad laudem, gloriam et honorem Diuine Maiestatis, et honorem ac reverenciam Magnifici domini Ladislai Excellentissimi Regis Vngarie, et bonum pacificumque statum Ciuitatum Spalati et Tragurij.

Nos quidem Georgius de Breberio Comes Breberiensis et Sybenici, et Preste de Cotopagna, atque Domaldus de Zadulinis ciues Jadre, judices, arbitri, arbitratores, concordatores, laudatores, sententiatores, diffinitores et amicabiles compositores inter venerabilem patrem dominum Johannem Dei gracia Archiepiscopum Spalatensem Capitulum, Monasteria seu Ecclesias, et virum nobilem et prudentem dominum Vitum de Cerna honorabilem Potestatem, et discretos viros Gauzegnam Duxize, Marinum Bonazuntam, et Priuoslaum Dobralis Judices, Consilium, Commune et speciales personas eiusdem Ciuitatis Spalati ex vna parte, vt patet per publicum instrumentum compromissi scriptum et completum manu Magistri Francisci Anconitani Imperiali Auctotate Notarij, et nunc autem Ciuitatis Spalati, quod sic cernitur incoare: In nomine Domini nostri Jesu Christi Amen. Anno a Natiuitate eiusdem MşCCşLXXşVIIş indictione quinta Spaleti die Jovis duodecima exeunte Madij, sicut in eo plenius legitur et continetur. Et nobiles et prudentes viros dominum Mladinum de Breberio Comitem Breberiensem, et honorandum Potestatem Tragurij, et dominum Stane de Varicassis honorandum Capitaneum Ciuitatis eiusdem, Monasteria, Ecclesias, homines, atque Commune et speciale personas dicte Ciuitatis Tragurij ex parte altera; velut patet publico instrumento compromissi confecto et corroborato manu Francisci Benuenuti de Cingulo, et nune Tragurij Jurati Notarij, cuius incoacio dinoscitur esse talis: In Dei nomine Amen. Anno Domini MşCCşLXXşVIIş indiccione quinta die Veneris vndecima exeunte Madij, et prout in eo plenius legitur et habetur. Super ordinanda pace et concordia inter Ciuitates predictas Spalati et Tragurij de guerra et discordia, que inter eas ad inuicem vertebatur, et super terminandis et diffiniendis atque finem perpetuum imponendis litibus, questionibus, litigijs, homicidijs, predacionibus, et cunctis offensis alijs realibus et personalibus, que hinc inde per homines et Communia predictarum Ciuitatum facta fuerunt a tempore alterius guerre, que fuerat inter easdem Ciuitatum post Tartarorum aduentum usque in presens tempus, habentes ab utraque parte seu ambabus Ciuitatibus liberum in cunctis arbitrium, velut patet per ipsa duo publica instrumenta compromissi superius nominata. Auditis insuper utriusque partis racionibus, litteris et Regalibus priuilegijs, habitoque multorum proborum et sapientum virorum tam religiosorum quam secularium consilio et deliberacione ad inuicem diligenti concorditer, Dei nomine inuocato, et vi et vigore supradicti nostri arbitrij presentibus partibus pronunciamus, sentenciamus, laudamus, arbitramur atque mandamus: quod omni occasione et excepcione atque racione remota, tam homines quam Commune Tragurij generaliter atque specialiter, et qui pro eis sunt, possessiones cunctas Archiepiscopatus, Monasteriorum seu Ecclesiarum Spalatensium, que sunt seu quas tenent a columna, que pro meta antiquitus sita erat infra versus Ciuitatem Tragurij; que siquidem possessiones uniuerse per Commune Spalati concordate ad deliberate fuerunt eidem Communi Tragurij tempore prioris guerre olim inter predictas Ciuitates Spalati et Tragurij habite post Tartarorum aduentum, ut superius est expressum, eisdem supradictis Archiepiscopatui, et Capitulo Beati Domnij, et cunctis Monasterijs et Ecclesijs de Spalato illico dare atque restituere debeant et relaxare, cum omnibus jurisdiccionibus seu iuribus pertinencijs, secundum quod nos eas liquido ac publico instrumento scripto et completo manu Notarij infrascripti, permittentes declaramus iure perpetuo ac pacifice possidendas, non obstante instrumento aliquo vel Regali priuilegio seu aliqua qualicunque littera uno vel una seu pluribus, que vel quas Commune seu homines de Tragurio obtinerent vel habent quoquo modo de possessionibus supradictis, que instrumanta (et) priuilegia, si qua vel si que ulterius apparerent, omnia et singula, siue omnes et singulas cassa et cassas, irrita et irritas, et inania ac inanes nulliusque vigoris, roboris et valoris deinceps in perpetuum fore pronunciamus atque diffinitiue sentenciamus. Dicimus et secundo diffinitiue sentenciando, quod omnes possessiones specialium hominum Spalati, que sunt a columna seu meta predicta infra versus Tragurium et in Ciuitate Tragurij date ipsis Traguriensibus tempore supra dicte prioris querre, sint Communis et hominum Tragurij, eisque permaneant iure perpetuo pacifice possidende; exceptis prenominatis possessionibus Archiepiscopatus, Capituli, Monasteriorum seu Ecclesiarum Spalati; et sub columma ville Dedigiorum Ostrogh nuncupate, ac infrascripta insula Sancti Stephani. Et possessionies hominum Tragurij, que sunt in dicta meta seu columna versus Ciuitatem Spalati (et) tempore superioris guerre concesse fuerunt, sint hominum Spalati pro concambio possessionum suarum, quas olim habuerunt in territorio Tragurij Et quia examinata et inquisita per nos veritate comperimus, quod possessiones hominum Spalati, que erant a columna posita in terra versus Tragurium et in ciuitata Tragurij, erant in maiori quantitate quam erant possessiones Tragurij, que erant a supradicta columna infra versus Spalatum in territorio et Ciuitate Spalati, proferimus, arbitramur et diffinitue sentenciamus, quod Commune et homines Tragurij dent, persoluant et assignent in ciuitate Spalati, siue eidem Ciuitati Spalati recipienti vice et nomine omnium illorum specialium Spalatensium, qui possessiones habuerant tam in territorio quam in ciuitate Tragurij, tria millia librarum Venet, parv. in tribus terminis, videlicet a festo Sancti Michaelis mensis Septembris proxime futuri in antea usque ad unum annum completum tunc primitus venturum libras M; et ab inde in antea usque ad aliud festum Sancti Michaelis in deuolucione anni tunc proxime venturi alias M libras; et deinde in antea usque ad tercium festum Sancti Michaelis similiter in deuolucione anni tunc proxime venturi tercias alias M libras.

Villa autem que nuncupatur Ostroch, super quam inter predictas Ciuitates Spalati et Tragurij questio vertebatur, inquisita per priuilegia, testificaciones hominum veridicorum diligenter veritate, per nostrum arbitrium et sentenciam diffinitiuam sic duximus terminandum; videlicet quod villa cum suis pasculis, pratis, memoribus, aquis et omnibus circumstancijs (et) pertinencijs suis per Commune seu Ciuitatem Tragurij totaliter ac finaliter a modo relinquatur omnibus illis commorantibus Spaleti vel Tragurij, qui vulgariter lingua Sclauonica Dedigi appellantur; qui eciam, sicut certo cercius est compertum, antiquitus tempore dicte prioris guerre tenuerunt et possederunt; ac ipsorum heredibus et successoribus libere ac pacifice in perpetuum possidenda. Et sit villa ipsa predicta cum pertinencijs suis de cetero omnium eorundem supradictorum Dedigiorum ad faciendam exinde totam ac omnimodam suam voluntatem, non obstantibus instrumentis publicis vel Regijs priuilegijs, seu aliqua quacunque licencia, vno uel una seu pluribus, que vel quas Commune seu homines de Spalato, vel Commune seu homines de Tragurio quoquo modo obtinuerint vel habent de predicta villa. Que instrumenta, priuilegia et littere, si qua vel si que ulterius apparent, omnia seu omnes, ac singula seu singulas cassa et cassas, irrita et irritas, vacua et vacuas, nullius vigoris, roboris et valoris deinceps in perpetuum fore pronunciamus.

Preterea scopulum siue insulam vocatam Sancti Stefani, super qua inter predictas Ciuitates questio mouebatur, arbitramur et diffinitiue sentenciamus esse de cetero in perpetuum Communis Spalati, non obstante instrumento aliquo vel Regio priuilegio seu alia qucunque littera, vno vel vna siue pluribus, que vel quas Commune seu homines de Tragurio quoquomodo obtinuerunt vel habent de prefata insula seu scopulo; que instrumenta, priuilegia et littere, si qua vel si que vlterius apparerent, omnia seu omnes, ac singula seu singulas, cassaa et cassas, irrita et irritas, vacua et vacuas nullius vigoris, roboris et valoris fore de cetero in perpetuum pronunciamus. Ecclesiam vero Sancti Petri de Clobuicciz cum omni territorio suo, et terram que Bistricz nominatur, super quibus inter predictas Ciuitates questio vertebatur, per nostram arbitrariam sentenciam diffinitiuam Regie Maiestati inter easdem predictas Ciuitates relinquimus terminandam.

Omnes autem possessiones Communis et hominum Spalati quoquomodo acceptas, ablatas siue venditas per Commune et homines Tragurij tam in Ciuitate quam in territorio Tragurij in hac guerra, que presencialiter habebatur, arbitramur et diffinitiue sentenciamus Communi et hominibus Spaleti esse integraliter restituendas; et e conuerso possessiones Communis et hominum Tragurij quoquomodo acceptas, ablatas sine venditas per Commune et homines Spaleti tam in Ciuitate quam in territorio Spaleti, Communi et hominibus Tragurij modo simili arbitramur et sentenciamus esse integraliter restituendas.

Preterea arbitramur, sentenciamus et adiudicando et iungendo hominibus et Communi Tragurij, quad deinceps in perpetuum sub pena inferius designata per se vel alterum de prefatis terris et vincis seu possessionibus Archiepatus, Capituli, Monasteriorum siue Ecclesiarum de Spalato, et de ista Insula Sancti Stefani, atque de predicto Ostroch nullum priuilegium nullamque litteram a domino Rege Vngarie, vel Bano aliquo Sclauonie seu Maritimo, vel quocunque alio impetrare debeant vel facere impetrari; nec predictum Archiepiscopum Spalatensem et Capitulum, seu Monasteria aut Ecclesias Ciuitatis eiusdem de ipsorum predictis terris et vineis, et a possessionibus; et prenominatos Dedigos de Ostrogh super dicta villa sua; atque Commune Spalati de prefata Insula Sancti Stefani, coram aliquo Rege Hungarie qui foret pro tempore; nec coram aliquo Bano, siue alio quocunque Domino seu Rectore, infestare, compellere, impetere, aduersari, molestari in quocumque nec facere molestari.

Volumus et diffinitiue adiudicando sentenciamus, quod supradicti dominus Archiepiscopus et Capitulum Sancti Domnij, et omnia Monasteria siue Ecclesie, quorum sunt dicta bona seu possessiones prescripte, non possint de cetero homines et Commune Tragurij impetere, compellere, adgrauare vel molestare seu infestare de fructibus cunctis, quos a tempore diete prioris guerre luctusque Commune et homines de Tragurio de dictis eorum terris et vineis seu possessionibus perceperunt vel percepisse potuerunt; et e conuerso homines et Commune Tragurij non possint de cetero homines et Commune Spalati impetere, compellere, adgrauare, infestare vel molestare de fructibus cunctis, quos a tempore dicte prioris guerre usque nune Commune et homines Spalati de dictis eorum terris, vineis, seu possessionibus perceperunt vel percipere potuerunt.

Alijs vero uniuersis et singulis litibus et questionibus, quas homines et Commune Spalati aduersus homines et Commune Tragurij; vel homines et Commune Tragurij aduersus homines et Commune Spalati promouebant vel promouere poterant quoquomodo occasione homicidiorum, predarum realium vel personalium, vel alicuius alterius offense, que et quas homines et Commune Spalati per se vel per alios fecissent seu fieri fecissent hominibus et Communi Tragurij; vel homines et Commune Tragurij fecissent vel fieri fecissent hominibus et Communi Spalati, tam in dicta priori guerra quam in presenti, sentencialiter arbitrando et diffinitiue adiudicando finem imponimus, et utrique Ciuitati silencium sempiternum; ut deinceps nullo unquam tempore aliqua Ciuitatum dictarum Spalati vel Tragurij aduersus alteram Ciuitatem, vel aliquis ex conciuibus dictarum Ciuitatum aduersus aliquem ciuem alterius Ciuitatis, siue homines vel Commune Tragurij aduersus Comitem Stepeonem de Zectina, vel domiminum Volcestam quondam domini Vulcigne filium, qui in auxilium steterunt Spalatensium; vel Commune et homines de Spalato aduersus Iuppanum Sleoc et Steredem, qui in auxilium Tragurensium steterunt in hac videlicet guerra, que presencialiter habebatur inter Ciuitates easdem occasione alicuius homicidij vel prede, ut dictum est, realis vel personalis, seu cuiuscunque alterius modi vel offense, cum instigante diabolo homicidia multo plurima hinc inde priori guerra, quam in presenti perpetrata et facta essent, infestare seu molestare valeat vel debeat, nec in aliquo adgrauare; sed in pace perpetua utreque Ciuitates debeant perseuerare, nec in quoquam altera alteram in personis offendere vel rebus.

Et hec quidem omnia et singula supra scripta nos pretaxatus Comes Georgius Preste, et Domaldus judices, arbitri, arbitratores concordauerunt, laudauerunt, diffiniuerunt amicabilem composicionem Ciuitatum sepedictarum per arbitrium, laudum, concordium atque sentenciam diffinitiuam precipimus, ordinamus atque volumus, pro veraque ipsarum Ciuitatum, perpetuo firma et rata in omnibus capitulis inuiolabiliter obseruari sub pena duarum millium marcarum argenti, quas contraueniens Ciuitas de bonis sui Communis suorumque ciuium omnium soluere teneatur, medietatem videlicet Ciuitati alteri, que hec nostra mandata, laudum, arbitrium et sentenciam obseruauerit, et aliam medietatem Communi Ciuitatis Jaderensis, quod Commune seu que Ciuitas pro ambabus ipsis Ciuitatibus fideiussit, et ad hoc, quod hec nostra sentencia, laudum, concordium siue arbitrium ad effectum debitum perducatur. Nos ipsi Judices arbitri memorati loco prestaldi siue executoris prefatum dominum Archiepiscopum, Capitulum et Monasteria siue Ecclesias Spalatenses in corporalem ac perpetuam possessionem posuimus et induimus in possessionibus eis superius adiudicatis, et Commune Spalati in insula Sancti Stefani, et suprascriptos Didigos in dicta villa Ostroch.

Actum est hoc et firmatum apud Spalatum in domo Fratrum Predicatorum Conuentus Ciuitatis Spalatensis partibus hijs vocatis et rogatis testibus; videlicet fratre Dominico Subpriore, fratre Jesse Lectore, et fratre Laonardo Ordinis Predicatorum prefati Counentus Spalati; et fatre Michaele Guardiano Ordinis Minorum Conuentus Spalatensis; et nobilibus viris Cerne de Dune, et Michaele Martinus ciuibus Jadrensibus. Ad maiorem cautelam et perpetuam firmitatem nos prelibati Judices arbitri hanc nostre sentencie, concordij siue arbitrij paginam sigillorum nostrorum pendencium munimine fecimus roborari.

Ego Preste de Cotopagne Judex arbiter in predictis me subscripsi.

Ego Domaldus Zadulinus Judex arbiter in predictis me subscripsi.

Ego Vincencius Ecclesie Sancte Marie Maioris Clericus et Jadrensis Notarius predictis interfui rogatus, vt audiui hanc sentenciam concordij siue arbitrij cartam scripsi, roboraui et signo solito signaui.

(Lucius, Memorie Istoriche di Trau 101. l.)