345. II. Endre király adománya Aba nemzetségbeli Demeter mester számára. 1234.

In nomine Sancte Trinitatis et Indiuidue Unitatis Andreas Dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Seruie, Gallicie, Lodomerieque Rex in perpetuum. Quoniam digne ac laudabiliter in memoriam uertitur hominum, ubi fideles in seruicijs exhibitis ac exhibendis emeriti condignis meritorum premijs a sitis recompensatoribus non priuantur; eo propensius ad illorum penuriam tollendam merito prouocamur, quos non modo inter communes et incomminunibus recipimus fideles, verum eciam singularis seruiciorum frequens ac laudabilis prerogatiua reddidit multipliciter commendatos; ne meritum de elongato siue denegato suspirans premio causa sit uobis demeriti uel geene; sed ut magis tributo pie gestis in vno, quasi per odorem suauitatis se diffundeus in plures, plurimorumque exilarans corda, si quos quamuis contingat opices, quosque exemplariter informans ad eandem fidelitatis ament accessionem. Exempli igitur gracia, vt luce clarius pateat, quod in precedentibus diffusius est enucleatum; ad vniuersorum noticiam tam presencium quam posterorum tenore presencium uolumus peruenire: Quod ad instar probitatis et exigenciam meritorum Magistri Demetrij dilectissimi ac fidelis nostri, dapiferi karissimi filij nostri Regis Colomani de genere Aba, qui a puericie sue temporibus in seruicijs fidelibus et arduis tam nobis quam karissimo filio nostro predicto C. exhibitis clarius enituit; quem eciam ad preces karissime prime coniugis nostre vnacum consilio omnium Principum nostrorum eidem dulcissimo filio riostro predicto C. Regi adhuc in teneris infancie sue uagicimus (így), propter laudabilem morum ipsius eleganciam in didasculum prefecimus, et magistrum; nec non cum eciam eundem sepedictum filium nostrum, optento ex indulgeucia Sedis Apostolice dyademate, Illustrem Regem Gallicie feliciter inunctum fecissemus inclite coronari; prefatum D. tanquam fidelem expertissimum in dapiferum eidem instituentes, et in alios Baronatus maiores attolentes, eidem fecimus adherere. Qui eciam, postquam infidi Ruteni, qui vnanimiter cum ex instinctu scelerato in Excellencie nostre depressionem et sepedicti filij nostri captiuitatem seu mortem communiter inspirarent, et hoc non semel uel bis, sed multociens nefandissime ac erudeliter attemptarent, sepedictus Magister D. contra infidelium acies inter suos sodales uiriliter ac fideliter potentique manu frequenter dimicans ac decertans nulli secundus patuit, et, quod famosa res est per Hungariam, nullius egens inquisicionis inter emeritos fide, et merito est iustissime computatus. Qui eciam quam pluries de manu mortis in conflictibus pro domino suo, quociens qui per intermedium ignis et aque euaserit, si recitare uellemus, tempus prius posset deficere, quam facultas; et quia quod certum est, racione non indiget, ne eciam tam multiplicium seruiciorum enumeracio fastidium possit generare apud animum auditoris, breuiter et uere compilamus, quia fere minus sufficimus, si dicere uon pudeat, ad recompensanda seruicia eiusdem, quam ipse suffecit in meritis pluries et a pluribus commendatis. Nam et ut totum sub silencio non pretereat, ex quam pluribus quedam enumeremus. In quodam conflictu a Rutenis tam ipse, quam fratres sui, Mykola videlicet bone memorie, et Ladislaus frater eiusdem captiuati cum magnis uulneribus diu in Lodomeria inferrati et alijs penis difficillimis anxiati per plurima tempora sunt detenti et atrociter cruciati; cuius eciam frater vterinus nomine Aba, cum alijs suis cousanguineis, Thoma filio Janus, et Johanne consanguineo suo ex parte matris, et Juda filio Othonis, Mathya filio Wyd, Moys filio Pexa, ibidem interijt; nec non et alij quam plures non solum illa, sed et alijs vicibus de suis sodalibus multi bello interierunt, rerumque suarum aliarum, equorum et armorum magnarumque expensarum in redempcionibus hominum captiuorum, quam magna dampna sit perpessus, vix posset sufficienter enarrari. In tot igitur et tantorum seruiciorum et sanguinis recompensacione, licet minus digne fecerimus, tres tamen terras de Comitatu Byboriensi exemptas, quarum nomina sunt Salan videlicet, Warassuklou, Hasay; et totidem de Comitatu Noui Castri exemptas, quarum nomi na sunt Peel videlicet, et quartam partem terre Patha, que pridem Comitatum contingebat, et Byna de Zurduk, sibi et per cum suis heredibus, heredumque successoribus iure perpetuo contulimus possidendas. In quarum possessionem eundem per dilectum et fidelem pristaldum nostrum Johannem filium Both de Holmoy fecimus introduci. Prime autem terre meta sic incipit: prima meta incipit uersus orientem super quoddam longum fossatum, et ibi est commetanea terre Salan, ubi sunt homines liberi; et inde super idem fossatum tendit versus meridiem, et ibi est commetanea terre Albun; et inde tendit uersus queudam (így) uillam, qui uulgo dicitur Kyrali, cui est commetanea; et iude tendit iu quandam particulam uersus quandam uillam Ecclesie Tytulensis, cui est commetanea; et inde reuertitur ad eandem terraui Kyrali; et inde tendit ad quandam terram hereditariam eiusdem D.; et inde reuertitur ad uillam Salan, ubi recte sub uilla est meta, et inde tendit ad metam priorem. Terra uero nominata secundo loco videlicet Varassuklou his distinguntur metis: prima meta incipit ab oriente, et est commetanea terre Martini et fratrum suorum; et inde tendit ad meridiem, et in quodam angulo est commetanea terre Kyrali; et inde tendit ad terram Halald, cui est commetanea; et inde uadit per girum et tendit ad terram Suklou. que est seruiencium Regis; et inde uadit ad terram predicti Martini empticiam; et inde tendit ad terram Mykud de genere Puk contermina; et inde reuertitur ad terram Martini in priorem metam. Terra uero nominata tercio loco videlicet Hasay his distinguntur metis: prima meta a septemtrione incipit super Crysium, et est commetanea terre Opud; et inde tendit ad meridiem per pratum, et transit quemdam fluuium, et per quamdam terram, que dicitur Zeek, uenit ad terram arabilem, et ibi commetanea est terre filiorum Holtbrandi; et inde tendit ad terram Guda, cui est commetanea; et imde tendit ad terram hereditariam eiusdem D.; et inde tendit ad terram Lodomer, que est ministerialium Ecclesie Waradiensis, cui est commetanea; et inde tendit ad terram Mykud supradicti; inde tendit ad terram Joud, cui est commetanea; et inde progreditur per Zeek, et transiens fluuium quemdam per pratum reuertitur ad Crisium in metam priorem. Quarta uero terra, que uulgo Peel appellatur, tenet primam metam in magna palude cuin Oltuman; et inde progreditur per eandem paludem et est commetanea terre Soly; inde tendit uersum terram Holopy, et est eidem commetanea; inde tendit uersus Araka, et est eidemn terre commetanea; inde tendit ad terram arabilem et est contermina terre Holmoy; inde tendit uersus terram Iwan; et inde tendit prope ecclesiam Sancti Georgij, et ibi super magnum fossatum est meta de terra cumulata, et transiens magnum fossatum, progreditur per minus fossatum ad septemtrionem, et per girum uenit ad uillam Endree, cui est commetanea; et inde tendit ad Palgar, cui est commetanea; inde ad Wesequen; inde ad En, inde ad Tyuld, et inde reuertitur ad priorem magnam paludem. Quinta uero terra hys metis distingitur: prima meta incipit in fluuio Harnad et est commetanea terre populorum Regine de villa Weytha; et inde per magnum nemus tendit ad quandam magnam viam, et ibi est meta de terra cumulata: inde progreditur et ascendit montem, et tenet metam cum predictis populis, et de monte descendit ad fluuium Grachna, et transiens fluuium ascendit montem magnum, et ibi est commetanea terre Kcech, et de monte descendit ad uillam Petri filij Houl, videlicet Gradna; et inde transit, quendam (így) silvam et descendit per uallem ad munurous potok, et per illum riuulum tendit ad orientem, et est commetanea terre Theotonicorum Regine, et per eundem riuulum reuertitur ad Harnad in priorem metam. Vt igitur huius nostre donacionis series perpetuo iure duret in posterum, nec possit a quoquam nostrorum successorum retractari, sev in irritum reuocari, sed semper salua et inconcussa permaneat, presentem concessimus paginam maioris sigilli nostri munimine roboratam. Datum per manus Magistri Nicolai Prepositi Scibiniensis aule nostre Cancellarij. anno Dominice Incarnacionis M° CC° XXX° IIII°. Venerabili Roberto Strigoniensi, Reuerendo Wgrino Colocensi Archiepiscopis existentibus; Renoldo Transsiluano, Briccio Vachiensi, Gregorio Jauriensi, Stephano Zagrabiensi, Cleto Agriensi, Basilio Chanadieasi. Bartholomeo Quinque-Ecclesiensi, Bartholomeo Wesprimiensi. Benedicto Varadiensi, Jacobo Nitriensi et alijs Episcopis Ecclesias Dei feliciter gubernantibus, Dyonisio Comite Palatino, Nicolao Magistro Tauarnicorum et Comite Posoniensi, Ladislao Judice Curie et Comite Bakachiensi, Mauricio Dapifero et Comite Musuniensi, Alexandro Pincerna, Mychaele Magistro Agasonum et Comite eorundem Ladislao Comite Chanadiensi, Keminio Nytriensi, Mychaele Albensi, Jula Bano, Dyonisio Wayanada, Dees Comite de Zonuk, Stephano Bycoriensi, Jula Budrugiensi, et alijs Comitibus Magistris, Comitatus et Magistratrus Regni nostri tenentibus, Regni autem nostri anno tricesimo primo.

(IV. Béla király 1243-ki megerősítő privilegiumából a budai kir. kamarai levéltárban.)