030. X. Gergely pápa Gellért mesterhez, hogy a szent föld segítségére Magyarorszdgban az egyházi jövedelmek tizedrészét szedje. 1275.

Gregorius Episcopus servus servorum Dei dilecto filio Magistro Gerardo Subdiacono et Scriptori nostro (collectori decimarum in Ungaria) salutem et Apostolicam benedictionem. Quanto extimamus negotium terre sancte sollempnius, quantoque magis insidet cordi nostro, tanto amplius ad executionem ipsius et eorum, que spectant ad ipsum, personas ydoneiores exquirimus, illud specialiter in earum ydoneitate querentes, ut fidelitate ac prudentia vigeant et zelo ferveant ad idem negotium prosequendum. Hoc de persona tua laudabile nobis testimonium a fide dignis exhibitum pollicetur. Cum itaque approbante Sacro Generali Concilio nuper congregato Lugduni, decimam omnium ecclesiasticorum reddituum et proventuum ad terre predicte subsidium per sex annos a festo Nativitatis Beati Johannis Baptiste transacto novissime numerandos duxerimus concedendam: discretioni tue presentium auctoritate mandamus, quatenus predicte decime colligende in omnibus partibus Regni Ungarie subscripto modo sollicite curam geras. Videlicet ut in singulis Civitatibus et Diocesibus Regni eiusdem de consilio locorum Ordinarii, aut eius vicesgerentis, si Diocesanus ipse absens fuerit, et duorum fidedignorum de Ecclesia Cathedrali constitutorum in dignitatibus, seu aliorum quoad nou exemptos, quod exemptos vero de consilio aliquorum presbiterorum de contrata deputes duas personas fide, facultatibus, si tales commode inveniantur, ac alias ydoneas ad collectionis huiusmodi ministerium exequendum. Collectores vero, quos, ut premittitur, deputabis, in forma iurare facias infrascripta. Et tu nichilominus Regnum et partes easdem circueas, diligentius scrutaturus, qualiter in commisse sibi dicte collectionis officio iidem se habeant collectores, qualiter ipsis de decima satisfiat, collectamque 58perillos ex decima ipsa pecuniam de predietorum Ordinarii et aliorum consilio facias per collectores eosdem in tutis locis vel loco deponi. Tibi quoque cum consilio eorumdem Ordinarii et aliorum mutandi collectores ipsos, quotiens videris expedire, ac cos compellendi ad reddendum coram eisdem Ordinariis et aliis computum de collectis, et contradictores quoslibet auctoritate Apostolica per censuram ecclesiasticam compescendi, plenam eadem auctoritate concedimus potestatem. Et ut tam tu, quam dicti collectores fructum de vestris laboribus reportetis, premissa tibi et eis in remissionem peccatorum iniungimus, et nichilominus a prestatione decime pro anuis illis, quibus circa ea laborabitis, volumus vos esse immunes. Te preterea illius indulgentie concedimus esse participem, que crucesignatis personaliter transfretantibus in prefate terre subsidium est concessa, et quod de pecunia ex ipsa decima colligenda singulis diebus, in quibus circa premissa vacabis, tres soldos sterlingorum percipias pro expensis. Non obstantibus, si aliquibus a Sede Apostolica sit indultum; quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras Apostolicas, que de indulto huiusmodi ac tota eius continentia de verbo ad verbum, et de propriis locorum et personarum nominibus specialem, plenam et expressam non fecerint mentionem, sive quibuslibet aliis privilegiis, indulgentiis, vel litteris quibuscumque, dignitatibus, ordinibus, locis vel personis generaliter, vel specialiter sub quacunqua forma vel conceptione verborum ab eadem sede concessis, de quibus quorumque totis tenoribus de verbo ad verbum in nostris litteris specialis, plena et expressa mentio sit habenda. Volumus autem, ut frequenter nobis scribere studeas, quid actum fuerit in qualibet provintia tam circa collectores, quam circa collectionem, quantitatem collectam, ipsius depositionem, locum depositionis ac modum. Et insuper de premissis fideliter ac sollicite prosequendis prestes, tactis sacrosanctis erangeliis, iuramentum. Considerans itaque, quod in premissis negotium Dei prosequeris, et in conspectu Regis eius, qui cuncta discernit, sibique, nec non et nobis, qui circa hec omnem diligentiam adhibere intendimus; teneberis reddere rationem ab utroque pro meritis recepturus, sic prudenter in illis habere te studeas, sic consulte, 59quod in utriusque judicio non solum vites pene confusionisque discrimina, sed laudis titulos et gratiam ac retributionis premium assequaris. Forma autem iuramenti, qnod prestare volumus collectores eosdem, hec est: Juro ego ... a vobis Magistro G. auctoritate Apostolica deputatus collector ad exigendum, colligendum et recipiendum decimam omnium reddituum, et proventuum ecclesiasticorum ab omnibus personis ecclesiasticis nen exemptis in ... Civitate et Diocesi constitutus, a Sede Apostolica pro subsidio terre sancte concessam, quod fideliter exigam, colligam, recipiam atque custodiam ipsam decimam, non deferendo in hiis alicui persone, cuiuscunque ordinis, status, cenditionis aut dignitatis existat, prece, timore, gratia vel favore, vel alia quacumque de causa, et eam integre restituam et assignabo, prout a vobis recepero in mandatis. Et super premissis omnibus et singulis plenam et fidelem rationem reddam vobis, et si contingat vos officium, quod in premissis geritis, dimittere, hec eadem faciam iuxta mandatum illius, qui substituetur, in eodem officio. Sic me Deus adiuvet et hec Sancta Evangelia. Datum Lugduni XII. Kal. Octobris. (Pontificatus nostri) anno tercio.

(X. Gergely pipa Regestaibó1 Theiner Vetera Monumenta Hungariam Sacram illustrantia, I. köt. Róma, 1859. 319. l.)