177. IV. Béla király törvénykezési kiegyenlités alapján megerősiti a bakonybéli apátságot Endred föld birtokában. 1256.

Bela Dei gratia Vngarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Cumanieque Rex omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis salutem in omnium Saluatore. Justis petencium desideriis Principis animum inclinari ordo iuris et vigor exigit equitatis, dummodo quod petitur, iusticie non obuiet, nec iuri preiudicet alieno. Proinde ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod fidelis noster Jacobus Abbas de Beel ad nostram accedendo presenciam super facto terre Endreed existentis iuxia villam Beche, super qua inter ipsum et Comiteni Dyonisium questio orta fuerat, exhibit nobis litteras Vesprimiensis Capituli hunc tenorem continentes:

Excellentissimo Domino B. Dei gracia Illustri Regi Hungarie Capitulum Vesprimiensis Ecclesie oraciones in Domino debitas et deuotas. Litteras Excellencie vestre recepimus mandatum ac preceptum vestrum continentes sub hac forma:

In duello, quod inter Abbatem de Beel ex vna parte, et Dyonisium Comitem filium Beche super terra Endred habebatur ex altera, per fideles nostros B. Comitem Musuniensem et N. Magistrum Dapiferorum partibus consencientibus taliter extitit ordinatum: Vt idem Abbas cum vno officiali suo quinto die post octauas Beati Michaelis in Ecclesia Sancti Johannis de Polyan prestare debeat sacramentum, vt quamcunque de illa terra, quam Abbas cum dicto Comite Dyonisio nomine terre Monasterii sui reambularet, prestando sacramentum Monasterii sui asseruerit, ipsa terra cederet Monasterio pacifice et quiete. Vnde nobis per vestras litteras precepistis, vt cum prestaldo ipsius Abbatis vnum ex nobis mitteremus, qui secundum formam prescriptam reciperet sacramentum; quo recepto in ea parte ipsius terre, que Monasterio 265cederet, mete deberent eleuari; et quicquid coram nostro homine actum fierent, metas videlicet et qualitatem terre Monasterio cedentis, vobis fideliter rescriberemus.

Nos autem precepto vestro obtemperantes, Scegam sacerdotem nostrum de Mestyr transimisimus fidedignum, qui ad nos rediens retulit viua voce: Quod cum ipse pro exequendo nostro mandato vna cum prestaldo pro iuramento recipiendo accessisset, Dyonisius Comes antedictus ipsu Abbatem iurare non permisit, sed terram Ecclesie de Beel eidem Abbati absque iuramento restituit perpetualiter possidendam. Terra autem prememorata Monasterii Beel in villa Endred sita, quam Abbas ab ipso Dyonisio recuperauit in lite his metis distinguitur. Incipit enim ab occidentali parte iuxta viam publicam, que procedit ad Apacchafalua, vbi est vna meta; exinde modicum vergit ad aquilonem ad ilicem, supra quam meta est vallata; deinde protenditur ad partem orientalem ad aliam ilicem similiter supra cumulatam; exinde protenditur ad terciam ilicem eodem modo metis cumulatam; inde descendit ad aliam metam, que est in diuisione duarum viarum, que vulgo dicitur crystut; deinde tendit ad arborem pyri, supra quam est meta cumulata; deinde tendit ad viam de Beche que venit, et est ibi meta angularis, vbi sunt quatuor mete; et de his metis per eandem viam descendit ad plagam meridionalem, vbi via declinat ad partem orientalem vbi meta dirigitur ad dexteram partem; et est in arbustis; deinde prope ad caput fontis est meta; et exinde tercia meta est per directum cumulata super magnam arborem pyri deinde ad caput feneti est vna meta; item in capite alterius feneti, vbi sunt salices, est meta; deinde secus eundem fontem descendit ad metam angularem, vbi sunt quatuor mete inde autem diuertitur ad partem occidentalem, et per longitudinem vnius iugeris est meta; deinde iuxta fenetum ad nemus tendens, in nemore subtus ilicem est una meta cumulata; deinde transit per nemus (et) fenetum ad syluam Onth de genere Leurenta, vbi iuxta quandam populum est meta subtus ilicem; et exinde vergit versus aquilonem secus eandem siluam eundo per fenetum et per nemus ad metam, que est iuxta viam, que via dirigitur ad domum dicti Onth; dicta autem meta transiens viam antedictam vadit ad angulum silue, ubi 266est meta cumulata ad resecatam ilicem; deinde tendit ad ilicem, que est secus viam publicam prenominatam, et per eandem viam eundo ad partem occidentalem reuertitur ad predictum locum, vbi mete dicte terre terminantur. Prestaldus antem huius cause est Demetrius Comes filius Endre, qui pro se misit quendam pertinentem suum nomine Mauricium.

Vnde idem Abbas supplicauit nobis, vt eandem terram Endred, que sibi iustificata extitit, nostro dignaremur priuilegio confirmare. Nos igitur ipsius peticionem iustam attendentes in hac parte secundum continenciam litterarum Capituli Vesprimiensis ipsam terram eidem Monasterio de Beel auctoritate presencium confirmamus. In cuius rei testimonium et pertetuam firmitatem presentes litteras concessimus duplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus Benedicti et fidelis nostri magistri Smaragdi Albensis Prepositi aule nostre Vice-Cancellarii, anno Domini M°CC°L° sexto, quinto decimo kalendas Marcii, Regni autem nostri anno vigesimo primo.

(Eredetie a szent-mártoni főapátság levéltárában.)