035. IX. Gergely pápa IV. Béla királynak a pannonhalmi apátság jogügyeit ajánlja. 1237.

Gregorius Episcopus seruus seruorum Dei carissimo in Christo filic... Illustri Regi Vngarie, salutem et Apostolicam benedictionem. Etsi tamquam Princeps Catholicus et deuotus debeas omnes generaliter Regni tui ecclesias in sua iustitia confouere: Monasterio tamen Sancti Martini de Pannonia eo amplius in suo iure teneris, quo certius est, ut dicitur, Regalis Sublimatas, quod de illo spiritualis prouenit et etiam temporalis. Sane oblata nobis dilectorum filiorum... Abbatis et Conuentus eiusdem Monasterij petitio continebat, quod quondam Gualfer Comes constructa quadam ecclesia in Monte quinzin munitioni apto, sed loco inhabitabili et deserto, de assensu tandem inclite recordationis Regis Vngarie aui tui, Episcopi diocesani et aliorum Nobilium Regni, ecclesiam ipsam Monasterio predicto concessit, in qua iuxta ipsius Comitis desiderium Abbas Monasterij memorati Conuentum instituit, et tres ei per tempora prefecit Abbates. Postmodum uero clare memorie Rex pater tuus suggestione quorumdam predictam ecclesiam remotis inde personis cum eodem monte sibi pro munitione recepit, promittens quod locum alium ad ecclesiam aptiorem, et plura etiam in possessionibus et alijs, quam eadem haberet ecclesia donaret eisdem; quod nec ipse impleuit morte preuentus, nec per te id hactenus factum fuit. Nunc autem Demetrius Comes montem eundem cum predicta 69ecclesia et possessionibus ad eam pertinentibus ex Regia, ut dicit, donatione retinet, et reddere contradicit. Unde humiliter supplicarunt, ut cum te omnino non deceat, quod cum Ecclesiarum iactura sis alijs liberalis, quin potius honori tuo conueniat, eas de proprijs facultatibus augmentare; adesse sibi super hoc misericorditer dignaremur. Preterea referentibus eisdem Abbate et Conuentu didicimus, quod dictus D. Comes quandam eorum insulam in Danubio, Obda videlicet, per priuilegia eis Regia confirmatam cum decem seruorum et quatuor piscatorum mansionibus detinet uiolenter. Comes quoque de Budrug tributum, quod eis de foro et portu Budruo competit, temere occupauit, ac restituere contradicit. Et cum bone memorie S. Archidiaconus de Papa capellam quamdam iuxta palatium suum ab ipso constuctam cum possessionibus et alijs ad eam pertinentibus de tuo et Episcopi diocesani assensu, dum adhuc uiueret, ipsis concesserit, eo tandem mortuo, et per eosdem quodam in eo sacerdote monacho instituto, Fabianus miles de mandato Regio, ut asserit, capellam eandem eiecto inde predicto monacho, cum uniuersis ad eam pertinentibus occupare presumpsit. Super quibus omnibus ijdem Apostolicum remedium implorarunt. Quocirca Serenitatem Regiam monemus et hortamur in Domino, quatinus te in hoc gerens ut deuotum Principem et ecclesiasticorum iurium zelatorem, predicta restitui facias Monasterio memorato, ita quod talem et tantum protectorem se habere letetur, et tue sinceritatis deuotio apud Deum possit et homines exinde commendari. Et cum predicti Abbas et Conuentus super premissis causam per litteras Apostolicas habeant cum nobilibus memoratis, nequaquam super hijs te oppone, sed potius in iure suo assistas eisdem; interponendo insuper pro Dei reuerentia tam super hijs, quam super causa, que inter predictum Monasterium et Ecclesiam Albensem vertitur, partes tuas, ut etsi non iudicio, compositione saltem amicabili questiones huiusmodi sopiantur; et cum ad componendum inter ipsum Monasterium et prefatam Albensem Ecclesiam ceperis intendere per teipsum, nos ad id, cum sit pium et laudabile, Regalem Celsitudinem excitamus. Sic itaque preces et exhortationes nostras admittas, quod a Deo inde consequi ualeas meritum, et Apostolicum fauorem et nostrum in tuis opportunitatibus 70plenius obtinere. Datum Anagnie V. kal. Septembris, Pontificatus nostri anno vndecimo.

(Eredetie a szent-mártoni főapátság levéltárában.)