459. Márton comes alországbírónak itélete Vayszló helység tárgyában a Nempty-i nemesek és a nyúlszigeti apáczazárda közt. 1297.

(N)os Nicolaus de Gara Regni Hungarie Palatinus et Judex Cumanorum stb. quod in Congregacione Generali Magnifici domini Nicolai Konth olym similiter Regni Hungarie Palatini Vniuersitati Nobilium Comitatus de Barana feria secunda videlicet in festo Beati Mathei Apostoli et Ewangeliste anno Domini MşCCCş septuagesimo preterita prope villam Nogfalu per ipsum celebrata, Jacobus filius Nicolai de Nempty stb. (Vayzlo helység ügyében a) religiose domine Sanctimoniales de Insula Leporum (ellen pert indítván, ezen tárgyban a fentebbi 431. szám szerint a két fél okmányait előmutatja.)

1) A felperes részéről: Pretacta quippe quinta et vltima littera ab ipso scilicet Comite Martino Vice Judice Curie ipsius domini Andree Regis loquens Bude septimo die octauarum Beati Georgij martyris in dicto a no Domini MşCCş nonagesimo quinto exorta declarabat, quod cum secundum continenciam litterarum ipsius Comitis Martini memoralium super facto terre Vayzlo vocate in Comitatu de Baranya existentis inter dominas sorores Ecclesie Beate Virginis de Insula, pro quibus Paulus et Nicolaus Comites officiales cum sufficientibus litteris procuratorijs earundem astitissent ab una parte, et inter Comitem Jacobum filium Ambrosi de Nempty ex altera, coram ipso Comite Martino contenderetur, et partibus ad exhibendum instrumenta sua seu priuilegia quecunque haberent super eadem terra emanata octauas festi Beati Georgij martiris idem Comes Martinus assignasset; ipsis octauis aduenientibus Comes Jacobus predictus coram ipso Comite Martino personaliter comparendo contra easdem dominas sorores Beate Virginis, pro quibus idem Paulus et Nicolaus astitissent, exhibuisset eidem Comiti Martino priuilegium Andree Regis domini sui, priuilegia domiuorum Bele, Stephani et Ladizlai Regum in se verbaliter continens et firmans; quo quidem priuilegio ipsius domini Andree Regis viso et perlecto; et instrumentis dictarum religiosarum dominarum per eosdem Paulum et Nicolaum Comites officiales earundem coram ipso Martino exhibitis, quibus dictum priuilegium preualuisset in hoc facto, considerata consuetudine Regni approbata idem Comes Martinus vnacum nobilibus in judicio secum assidentibus, eo quod psedictum priuilegium per ipsum Comitem Jacobum sibi exhibitum congruum, idoneum, efficax per omnia et solempne visum fuisset, predictam terram Vayzlo vocatam, iuxta formam eiusdem priuilegij ipsi Comiti Jacobo reliquisset pacifice perpetuo possidendam, parti aduerse silencium perpetuum super ipsa terram imponendo stb.

2) Az alperes részéről: Ex serie quippe iam dicte quinte littere videlicet iam dicti Comitis Martini priuilegialium Bude septimo die octauarum festi Natiuitatis Virginis Gloriose in prefixo anno ab Incarnacione Domini MşCCş nonagesimo quinto confecte edocebamur isto modo: quod cum domine sorores de Insula Beate Virginis Budensis Comitem Jacobum filium Ambrosj de Nempty super facto possessionis Vayzlo vocate in Comitatu de Baranya existentis coram prefato Comite Martino traxisset in causam, et ipsa causa in presencia eiusdem Comitis Martini diucius fuisset uentilata, Nicolao et Paulo Comitibus officialibus ipsarum dominarum pro eisdem dominabus cum euidentibus procuratorija litteris ab una parte; et Fabiano filio Petri officiali predicti Comitis Jacobi cum procuratorijs litteris Capituli Quinqueecclesiensis pro eodem Comite Jacobo ex altera comparentibus; vtrisque partibus in figura judicij eiusdem Comitis Martini assumpmentibus, per eundem Comitem Martinum decretum fuisset, vt predicte domine sorores instrumenta seu litteras coram ipso deberent exhibere, continentes, quod eadem possessio Vayzlo fuisset et esset ipsarum et Monasterij Virginis Gloriose ab antiquo; et e conuerso idem Comes Jacobus similiter litteras seu instrumenta quecunque habere dinosceretur confecta super eo, quod ipsa possessio ipsius fuisset et esset, exhibere tenerentur; terminis itaque secundum continenciam litterarum suarum exinde confectarum, quamquam officiales ipsarum dominarum instrumenta seu litteras earundem ad exhibendum parati fuissent per partes assumptis; tamen idem Comes Jacobus in terminis diuersis instrumenta sua in facto possessionis memorate exhibere non curasset, ymo in termino vltimo ad ipsius Comitis Martini presenciam non venisset nec misisset; officiales uero predictarum dominarum exhibuissent patentes litteras domini Andree Regis presentibus superius sensualiter conscriptas Comiti Martino antedicto. Qui quidem Comes Martinus ipsas litteras domini Andree patentes verbotenus dictis suis litteris priuilegialibus scribi faciens, et nemini in suo iure deesse volens, vnacum Baronibus et nobilibus Regni quam pluribus secum in Judicio assidentibus, visis et perlectis eisdem patentihus litteris dicti domini Andree Regis, ipsum Comitem Jacobum contra easdem dominas sorores in facto prediete possessionis Vayzlo sentencialiter decreuisset fore conuictum, et eandem possessionem eisdem dominabus sororibus seu Monasterio Virginis Gloriose de Insula reliquisset et statuisset perpetuo pacifice tenendam et habendam. Hoc eciam idem Comes Martinus dictis suis litteris priuilegialibus necessario duxisset inferendum, quod cum Magister Mychael de Castro Ferreo, Notarius Magistri Apor Judicis Curie ipsins domini Andree Regis ex commissione eiusdem domini sui ad exigendum jura sua in societate vna cum ipso Comite Martino maneret, et idem Comes Martinus in omnibus factis seu negocijs suis, et specialiter in facto sigilli sui eidem tanquam socio suo confideret, idem Magister Mychael priuilegium sub sigillo suo super facto predicte possessionis contra easdem dominas sorores absque suo scitu et consensu eidem Comiti Jacobo dedisse diceretur falso modo et penitus contra jura; vnde si ita esset sicut diceretur, priuilegium sub sigillo suo contra easdem dominas sorores super facto eiusdem possessionis Vayzlo per eundem Comitem Jacobum per huiusmodi fraudem, dolositatem et maliciam obtentum cassasset et per omnia irritasset; ita videlicet vt quandocunque, vbicumque et per quemcunque ipsum priuilegium in lucem deductum fieret, viribus careret firmitatis stb. Datum Bude octuagesimo die octauarum festi Beati Georgij martiris anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo quarto.

(Eredetie a budai kir. kamarai levéltárban. Az itélet teljes szövegét lásd Okmánytárunk X. vagyis a második folyam IV. köt. 196. l.)