273. Kibékülés Velencze és Raguza közt. 1252.

In nomine Dei Eterni, Amen. Anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu Christi millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, mense Martii, decime indictionis. Cum nobiles viri Dabrane de Lampredio, Cerna de Vitana, Theodorus de Bobatia, et Goislavus Theodori Crosii, nuntii et procuratores Civitatis Ragusii, ad presentiam illustrissimi domini Marini Mauroceni, Dei gratia Venetiarum, Dalmatie atque Chroatie Ducis, Domini Quarte Partis et Dimidie totius Imperii Romanie, accessissent nomine et vice eiusdem Civitatis Ragusii, petentes concordiam et pactum et reconciliationem domino Duci et Communi Venetiarum, ostendentes commissionem, quam habebant super hoc in hunc modum:

Anno ab Incarnatione Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo primo, mense Decembris quintodecimo die intrante, indictione decima, in Civitate Ragusii, ordinata Curia cum sonitu campane. Nos quidem Jurati Judices Ragusii Grubessa Gundule, Michael Pezane et Pasqua Joannis de Grade; et non Consiliarii de Parvo et Magno Consilio, Veleius Bladimiri, Petrus Balislave, Bubanna Petri, Petrus Srette, Mangatia Lampri, Calenda Triphonis, Lapremo, Calenda Cernete, Dommana Guerrerii, Michael Burzole, Mathias Balatie, Paschalis Theodori, Petrus Mathei, Joannes Pecurarius, Velcassus Joannis, Lucarus Calende, Andreas Zreve, Petrus Joannis Bogdani, Petrana de Bonda, Marinus Binzole, Dimitrius de Menze, Sersus Clementis, Mattheus Veresti, Andreas Benesse, Proculus Michael, et ceteri Consiliarii, et nos universum Commune Ragusine Civitatis committentes committimus vobis namque nobilibus viris Dobrane de Lampredio, Cerne de Vitana, Theodoro de Bobatia et Goislavo Theodori Crossii, dilectis concivibus et nuntiis nostris, et plenam commissionem vobis facimus, plenamque virtutem et potestatem vobis damus, ut, quicquid vos dixeritis vel feceritis vel statueritis seu firmaveritis cum domino nostro Duce Venetiarum et suo Consilio, et nos habebimus firmum et ratum. Et ad hoc, quod, quicquid vos prenominati nuntii nostri dixeritis vel statueritis seu firmaveritis cum domino nostro Duce Venetiarum et suo Consilio Venetiarum, nos prenominati Judices, Consiliarii et universum Commune Ragusine Civitatis firmum et ratum habeamus.

Marcholus de Ursatio, Juratus Vicarius noster, super animas nostras et omnium hominum Ragusii et super suam animam per nostram voluntatem ad Sacrosancta Dei Evangelia iuravit et affirmavit hoc.

Hec autem carta commissionis et potestatis in sua firmitate permaneat, et nullo testimonio rumpi possit. Ego Presbyter Paschalis et Communis Ragusii Notarius Juratus, scriptor sum et testis, scripsi, complevi et roboravi solitoque signo signavi.

Item dominus Dux ad petitionem eorum condescendit, et concordia et pactum usque ad tres annos et tantum plus, quantum voluntas domini Ducis Venetiarum fuerit, inter utramque partem initum est et firmatum in hunc modum: Nos Ragusinorum nuntii iam dicti, per Commune nostre Civitatis transmissi, a quo fuit provida deliberatione inventum pro eo, quod terre nostro videtur plurimum fructuosum, quod Venetiarum Dominio subderemus, petimus, ut nobis ad voluntatem vestram Comitem concedatis. Hec enim, que continentur inferius, vult terra nostra Ragusii observare. Ragusini semper Archiepiscopum eligent de Venetiis, et habebunt a Gradu videlicet usque Caput Aggeris. Et si dominus Dux a domino Papa poterit obtinere, quod Archiepiscopatus Ragusini Gradensi Ecclesie subponatur, eius electionem presentabunt domino Patriarche Gradensi, confirmationem elecetionis postulantes; et confirmatione facta veniet electus ad Sedem Patriarchalem; et consecrationem de manu sua accipiet, facietque ei fidelitatem, reverentiam et obedientiam debitam ei exhibere promittens. Preterea statuimus, quod idem Archiepiscopus iurabit fidelitatem domino Duci et suceessoribus suis, nisi pro eis remanserit; et sic facient omnes Archiepiscopi, qui in perpetuum erunt in Ragusina Sede, Ducibus, qui per tempora erunt. Clerus autem ter in anno, in Nativitate Domini, in Pascha Resurrectionis et in festo Sancti Blasii laudes cantabunt in Maiori Ecclesia solempniter domino Duci, domino Patriarche, Archiepiscopo suo et Comiti omni anno; propter quod benedictionem recipient hyperperos tres, unum a nobis Duce, alterum ab Archiepiscopo et tertium a Comite. Habebunt quoque Ragusini semper Comitem et Comites de Venetiis, quem vel quales dominus Dux cum maiori parte sui Consilii eis dare voluerit, qui iurabit fidelitatem domino Duci et successoribus suis; et sic facient omnes Comites, qui erunt per tempora in perpetuum. Jurabunt quoque fidelitatem Comiti omnes et Comitibus omnibus futuris in perpetuum, salva fidelitate domini Ducis, ad honorom Venetiarum et salutem Ragusii, cum bono et honore ac salvatione Venetiarum. Et si forte contigerit dominum Ducem vel successores suos Ragusium applicare, recipient eum honorifice, ac illum procurabunt, et nuntios suos similiter. Et si dominus Dux voluerit hospitari in domo Archiepiscopali, habebit eam ad suam honorificentiam et voluntatem; sin autem, dabitur ei domus honorabilis usque dum steterit ibi, et nuntiis suis decentem domum pro hospitio assignabunt. Et quociens fecerit Venetia exercitum usque Dyrachium, et a Dyrachio et infra usque Brundusium, et a Brundusio et infra, sicut Venecia faciet sic facient Ragusini secundum numerum virorum suorum. Si vero exercitum fecerit a triginta lignis armatis et supra, que debeant transsire Dyrachium et Brundusium, facient inde Ragusini tricesimam partem, et stabunt in servitio Venetiarum usque dum steterit exercitus Venetiarum. Tollent namque Ragusini de omnibus navibus extraneorum, que illuc applicuerint ad portum faciendum, illam rationem, quam Venetia tollit de extraneorum navibus, dividentque illam in tres partes; de quibus unam dabunt Archiepiscopo, aliam Comiti et tertia sit Communis Ragusii. Omnes, qui erunt amici Venetiarum, Ragusini illos pro amicis habebunt; et omnes qui erunt inimici Venetiarum, Ragusini illos pro inimicis habebunt. Et non recipient Cacichios, neque Dalmesanos, vel alios grossarios et predatores, sive raubatores in Civitate Ragusii vel eius Districtu, neque eis dabunt aliqua victualia. Et si Venetia miserit contra Cacichios et Dalmesanos galeas ad offendendum eos, Ragusini similiter tunc mittent ad offendendum eos lignum quinquaginta hominum decenter armatum. Et omnibus aliis grossariis et predatoribus sive raubatoribus maris facient guerram, et eos offendet, bona fide, sine fraude, a Dyrachio et infra usque Venetias. Dabunt quoque Ragusini omni anno in festo Omnium Sanctorum domino Duci pro regalia hyperperos duodecim, et Communi Venetiarum in Venetiis hyperperos auri veteres recti ponderis centum; et Comiti suo in eodem termino hyperperos quadringentos de suo Communi, et omnes alios introitus et honorificentias Comitatus consuetas, excepto introitu salis. Obsides autem dabunt Ragusini duodecim de duodecim parentatibus nobiliorum illius terre, moraturos semper sex obsides in Venetiis ad expendium Ragusinorum in medio anno, et alios semper in medio anno in concambio. Et si aliquis eorum moreretur vel fugerit, dabunt alium in loco eius. Jurabunt autem Comes Ragusii et antepositi in aliquo officio Civitatis et unusquisque insuper pro suo capite, se sic omnia servaturos, nisi remanserit per dominum Ducem et maiorem partem sui Consilii. Et fideles erunt domino Marino Mauroceno, inclyto Venetiarum Duci, usque dum vixerit in Ducatu. Et hec sacramenta renovabunt Ragusini, quisque pro suo capite, in omnibus suprascriptis singulis annis decem. Preterea Ragusini de mercibus Romanie, quas Venetias apportaverint, dabunt in Venetiis Communi Venetiarum quinque pro centenario, et de mercibus ultramarinis et terre Aegypti, Tunixi et Barbarie, solvent quintum, et de mercibus Regni Sicilie et Apulie solvent quadragesimum Communi Venetiarum; salvo quod homines Ragusii non debeant ire in Regnum Sicilie et Apulie, si prohibitum fuerit hominibus Veneciarum, ne vadant in Regnum Sicilie et Apulie; et quod homines Ragusii de mercibus; quas detulerint Venetias de Regno Sicilie et Apulie, illud datium Communi Venetiarum in Venetiis dare et solvere debeant et teneantur, quod constitutum est vel de cetero fuerit constitutum per dominum Ducem et Commune Venetiarum solvendi et dandi ab hominibus Venetiarum in Venetiis Communi Venetiarum pro datio dictarum mercimoniarum, quas Veneti Venetias apportarent de Regno Sicilie et Apulie; et hoc sane intelligatur, si datium constitutum plus fuerit quam quadragesimum; cum superius contineatur, quod homines Ragusii de mercibus Regni Sicilie et Apulie debeant solvere quadragesimum Communi Venetiarum. De mercibus vero Sclavonie in Venetiis nihil solvere debeant. Et tantummodo cum quatuor navigiolis a septuaginta milliariis et infra debeant Ragusini Venetias venire per annum; et si aliter Ragusini Venetias venerint, solvent quintum de omnibus mercibus Romanie, quas Venetias apportabunt. Et tam per guerram, quam per pacem licitum est Ragusinis ire ad mercandum a culfo Coranti infra, in aliis vero partibus vetitis per dominum Ducem Venetiarum ire non debeant Ragusini, nisi secundum quod fecerint Veneti. Item ab Ancona istac per totam riveriam, et a Palmentaria istac per totam riveriam ipsi Ragusini non facient portum, nisi occesione accipiendi victualia causa ducendi Venetias. In Venetiis vero non debent fecere Ragusini mercatum cum foristeriis. Et hec concordia et pactum a modo usque ad tres annos completos firmatum est, et ab utraque parte debet firmiter observari, et tantum plus, quantum placuerit domino duci Veneciarum. Insuper nos iam dicti Dobrane de Lampredio, Cerne de Vitana, Theodorus Bobatie, et Goislavus Theodori Grosii, nuntii et procuratores Civitatis Ragusii, per nos et dictum Commune Ragusii iuramus ad Sancta Dei Evangelia super animas nostras et animas omnium hominum Ragusii hanc concordiam et pactum, ut dictum est superius, firmum et ratum habere et nullo modo contravenire, et quod dabunt operam, quod hec omnia observentur. In huius autem testimonium, et ut hec magis robur obtineat firmitatis, presens pactum et concordiam iussit dictus dominus Dux sui sigilli munimine roborari. Data Venetiis in palatio Ducatus in Rivoalto urbe felici per manum Gabrielis Paulini Notarii nostreque Curie Cancellarii feliciter. Amen.

(A velenczei köztársaság »Liber Pactorum« czímű államkönyvéből I. köt. 256. l.)