175. Raguza város egyezkedése Velenczével. 1232.

In nomine domini nostri Jesu Christi, Amen. Anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo secundo, mense Madii, quinte indicionis. Cum Binzola Bobatie et Gervasius Naimerii viri nobiles, nuntii et procuratores Civitatis Ragusii ad presentiam illustrissimi domini Jacobi Teupuli, Dei gratia Veneciarum, Dalmatie atque Chroacie Ducis, Quarte Partis et Dimidie totius Imperii Romani. Dominatoris, accesissent nomine et vice eiusdem Civitatis Ragusii, petentes concordiam, pactum et reconciliationem domino Duci et Communi Veneciarum ostendentes commissionem, quam habuerant super hoc in hunc modum:

Anno Incarnationis Domini millesimo ducentesimo tricesimo secundo, indictione quinta, mensis Januarii terciodecimo die intrante. Nos quidem Jurati Judices Ragusii Civitatis: Johannes Gundule, Gervasius Marini, Andreas Dabrane, Matheus Bobatie, Bubanna Petri; et nos Consiliarii: Damianus Bocinoli, Balatia Gervasii, Petrus Ballislave, Thomas Pezane, Johannes Lampri, et cunctus populus Ragusii. Committentes committimus namque vobis, Binzole Bobacie et Gervasio Naymerii, nobilibus viris, concivibus et nuntiis nostris, et plenam virtutem et commissionem et potestatem vobis damus, ut totum ordinem et pactum, que pro nobis et pro nostra Civitate Ragusii feceritis cum domino nostro Jacobo Theupulo, Magnifico Duce Veneciarum, firma habebimus imperpetuum. Hec autem carta nullo testimonio rumpi possit. Ego autem presbiter Pascalis et Communis Notarius Juratus ex consensu et laudatione prescriptorum Judicum et Consiliariorum et cuncti populi Ragusini scripsi, complevi et roboravi hoc.

Quare dictus dominus Dux ad petitionem eorum condescendit, et concordiam et pactum usque ad tres annos et tantum plus, quantum voluntas domini Ducis Veneciarum fuerit, inter utramque partem initum est et firmatum in hunc modum: Nos Ragusanorum nuntii iamdicti pro Commune Civitatis nostro transmissi, a quo fuit provida deliberacione inventum, pro eo quod terre nostre videtur plurimum fructruosum, quod Veneciarum dominio subderemus, petimus, ut nobis ad voluntatem vestram Comitem concedatis. Hec enim, que continentur inferitis, vult terra nostra Ragusii observare. Ragusini semper Archiepiscopum eligent de Veneciis, et habebunt a Gradu videlicet usque Caput Aggeris. Et si dominus Dux a domino Papa poterit optinere, quod Archiepiscopatus Ragusii Gradensi Ecclesie supponatur, eius electionem presentabunt domino Patriarche Gradensi, confirmationem electionis postulantes; et confirmatione facta, veniet electus ad Sedem Patriarchalem, et consecratiouem de manu sua accipiet, facietque ei fidelitatem, reverentiam et obedientiam debitam ei exhibere promitteus. Preterea statuimus, quod idem Archiepiscopus iurabit fidelitatem domino Duci et successoribus suis nisi pro eis remanserit, et sic facient omnes Archiepiscopi, qui imperpetuum erunt in Ragusina Sede, Ducibus, qui per tempora erunt. Clerus autem ter in anno, in Nativitate Domini et in Pascha Resurrectionis et in festo Sancti Blasii, laudes cantabunt in maiori ecclesia sollempniter domino Duci, domino Patriarche, Archiepiscopo suo et Comiti omni anno, propter quod benedictionem recipiet yperperos tres, unum a nobis, alterum ab Archiepiscopo, tercium a Comite. Habebunt quoque Ragusini semper Comitem et Comites de Veneciis, quem vel quales dominus Dux cum maiori parte sui Consillii eis dare voluerit, qui iurabit fidelitatem domino Duci et successoribus suis; et sic facient omnes Comites, qui erunt per tempora, Ducibus, qui erunt per tempora imperpetuum. Jurabunt autem et omnes homines Comitatus a tredecim annis et supra fidelitatem domino Duci et successoribus suis, et ipsa fidelitatis sacramenta renovabunt singulis annis decem. Jurabunt quoque fidelitatem Comiti omnes, et Comitibus omnibus futuris imperpetuum, salva fidelitate domini Ducis ad honorem Veneciarum et salutem Ragusii, cum bono et honore ac salvatione Veneciarum. Et si forte contigerit, dominum Ducem vel succesores suos Ragusium applicare, recipient cum honorifice ac illum procurabunt et nuncios suos similiter. Et si dominus Dux voluerit hospitari in domo Archiepiscopali, habebit eam ad sui honorificentiam et voluntatem; sin autem, dabitur ei domus honorabilis usque dum steterit ibi, et nuntiis suis decentem domum pro hospicio assignabunt. Et quotiens fecerit Venecia exercitum usque Durachium et a Durachio et infra et usque Brundusium et a Brundusio et infra, sicut Venecia faciet, sic facient Ragusini secundum numerum virorum suorum. Si vero exercitum fecerit a triginta lignis armatis et supra, que debeant transire Durachium et Brundusium, facient inde Ragusini tricesimam partem, et stabunt in servicio Veneciarum usque dum steterit exercitus Veneciarum. Tollent Ragusini de omnibus navibus extraneorum, que illuc applicuerint ad portum faciendum, illam rationem, quam Venecia tollit extraneorum navibus, dividentque illam in tres partes, de quibus unam dabunt rchiepiscopo, aliam Comiti et tereia sit Communis Ragusii. Omnes, qui erunt amici Veneciarum, Ragusini illos pro amicis habebunt, et omnes qui erunt inimici Veneciarum, Ragusini illos pro inimicis habebunt. Et non recipient Cacichios et Dalmesanios vel alios grossarios et predatores sive rubatores in Civitate Ragusii vel eius Districtu, neque eis dabunt aliqua victualia. Et si Venecia miserit contra Cacichios et Dalmesanios galleas ad offendendum eos, Ragusini similiter tunc mittent ad offendendum eos lignum quinquaginta hominum decenter armatos. Et omnibus aliis grossariis et predatoribus sive raubatoribus maris facient werram et eos offendent bona fide sine fraude a Durachio et infra usque Venecias. Dabunt quoque Ragusini omni anno in festo Omnium Sanctorum domino Duci pro regalia yperperos duodecim, et Communi Veneciarum yperperos aureos veteros recti ponderis centum, et Comiti suo in eodem termino yperperos CCCC de suo Communi, et omnes alios introitus et honorificentias Comitatus consuetas, excepto introitu salis. Obsides autem dabunt Ragusini duodecim de duodecim parentatibus nobiliorum illius terce, moraturos semper sex obsides in Venecia ad expendium Ragusinorum in medio anno, et alios sex in medio anno in cambio. Et si eorum aliquis moreretur vel fugerit, dabunt alium in loco eius. Jurabunt autem Comes Ragusii et antepositi in aliquo officio Civitatis, et unusquisque insuper pro suo capite, se sic omnia servaturos, nisi remanserit per dominum Ducem et maiorem partem sui Consilii. Et fideles erunt domino Jacobo Teupulo inclito Veneciarum Duci usque dum vixerit in Ducatu. Et hec sacramenta renovabunt Ragusini quisque pro suo capite in omnibus suprascriptis singulis annis decem. Pretera Ragusini de mercibus Romanie quas Venecias apportaverint, dabunt in Veneciis Communi Veneciaram quinque pro centenario; et de mercibus ultramarinis et terre Egypti, Tonissi et Barbarie solvent quintum; et de mercibus Regni Sicilie solvent quadragesimum Communi Veneciarum, et de mercibus vero Sclavonie in Veneciis nichil solvere debent. Et tantummodo cum quatuor navigiolis a septuaginta miliariis infra debeant Ragusini Venecias venire per annum. Et si aliter Ragusini Venecias venerint, solvent quintum de omnibus mercibus Romanie, quas Venecias apportabunt. Et tam per werram quam per parem licitum est Ragusinis ire ad mercandum a culfo Coranti infra. In aliis vero partibus vetitis per dominum Ducem Veneciarum ire non debeant Ragusini nisi secundum quod fecerint Veneti. In Veneciis vero non debent facere Ragusini mercatum cum foristeriis. Et hec concordia et pactum amodo usque ad tres annos expletos firmatum est et ab utraque parte debet firmiter observari, et tantum plus quantum placuerit domino Duci Veneciarum. Insuper nos iamdicti Binzola Bobacie et Gervasius Naimerii, nuntii et procuratores Civitatis Ragusii, per nos et dictum Commune Ragusii iuramus ad Sancta Dei Evangelia supra animas nostras et omnium hominum Ragusii hanc concordiam et pactum, ut dictum est superius, firmum et ratum habere, et nullo modo contravenire. In huius autem rei testimonium, et ut hec magis robur optineat firmitatis, presens pactum et concordiam iussit iamdictus dominus Dux sui sigilli munimine roborari. Datum Venecii in palatio Ducatus per manum Gabrielis Scribani Ducatus, aule Veneciarum Scribe.

(Engel János Keresztély, Geschichte des Freystaates Ragusa, Bécs 1807. 289. l. Ljubics, Monum, spect. hist. Slav. Merid. I. köt. 46. l. A belgrádi tudós társaság Glasznikjában XV. köt. 198. l. Tafel és Thomas, Urkunden zur älteren Handels- und Staatsgeschichte der Republik Venedig, Bécs 1856. II. köt. 307.)