047. IV. Orbán pápa megerősíti Mária királyné számára IV. Béla királynak a Pilisi vagyis Wissegradi várt tárgyazó adományát. 1263.

Urbanus Episcopus servus servorum Dei carissime in Christo filie M. Illustri Regine Ungarie salutem et Apostolicam benedictionem. Justa desideria tue Celsitudinis, que per Dei gratiam vigilanter insistere dicitur operibus pietatis, auditu benigno suscipere et promptis delectamur affectibus adimplere. Sane tua et carissimi in Christo filii nostri B. Illustris Regis Ungarie; viri tui, petitio nobis exhibita continebat, quod idem Rex illa deploranda discrimina, que Regno Ungarie 71intulit inpietas horrida Tartarorum, elementer attendens, provide ac pie disposuit, ut in locis convenientibus ipsius Regni faceret castra construi, per que fidelium posset salus et defensio procurari. Cum autem tu quendam montem tunc desertum in silva, que Pelys dicitur, existentem, pro castro ad defensionem viduarum et orphanorum contra hostilitatem Tartaricam, que formidabilis imminebat, inibi construendo ab ipso Rege dari tibi cum instantia petivisses, idem Rex, qui etiam Baronibus et aliis suis fidelibus loca huiusmodi pro faciendis munitionibus concedebat, tibi liberali dextera montem donavit eundem, in quo tu de auro et ornamentis propriis, sertis videlicet aureis et monilibus, ac rebus aliis pretiosis, que tecum de domo paterna portasti, castrum, quod Wissegrad dicitur, fecisti opere sumptuoso construi, ad quod necessitatis tempore vidue, orphani ac fideles alii receptacula propria non habentes, possent confugere, et ab hostili rabie tamquam in domo refugi se tueri. Postmodum vero prefatus Rex, pensata magnitudine sumptuum, quos tu pro huiusmodi opere feceras, tibi castrum ipsum cum Comitatu et Districtu de Pelys Regia liberalitate, ac titulo donationis perpetuo valiture dedit, tradidit et contulit, sicut et montem concesserat memoratum, ductus illa consideratione potissime, quod cum in quoddam monasterium in insule Danubii ad honorem Gloriose Virginis Marie construi fecisses de propriis bonis tuis, sue decebat Altitudinis Claritatem, quod ipse sicut de aliorum bonorum suorum affluentia, ita et de suis liberis honorem dignum impenderet Maiestati omnium conditoris. Sic etenim per inspirationem Dei mirificam factum esse conspicitur, quod idem Rex ad gloriam Regis et Regine Celorum, carissimam in Christo filiam nostram Margaritam natam suam obtulit Gloriose Virgini, suis laudibus in eodem monasterio perpetuo servituram. Et quia plurime generose virgines Regni predicti fere centum numero in monasterio ipso ad Divine laudis obsequium devote ac humiliter convenerunt, voluit Rex prefatus, ut huiusmodi ancille Christi urgente necessitatis tempore se in eodem castro recipere valeant; et in eius secretario virtutum domino famulari. Porro ut libera disponendi ac ordinandi de ipso castro penes te potestas remaneat et facultas, idem Rex de consilio Prelatorum et prefati Regni Baronum inter alia statuit ordinando, 72ut predictum castrum uni ex suis et tuis liberis, qui magis tibi fuerit obsecutus, in vita donare vel in morte legare valeas, prout tue placuerit voluntati, sicut in patentibus litteris eiusdem Regis confectis exinde, suaque aurea bulla munitis plenius continetur. Quare pro ipsius Regis et tua parte instanter petebatur a nobis, ut cum proventus ac redditus montis, Comitatus, ac Districtus ipsorum tempore donationis, concessionis et traditionis huiusmodi valorem quinquaginta marcarum argenti non excederent annuatim, donationem, concessionem et traditionem easdem, ac statutum et ordinationem huiusmodi non obstantibus constitutionibus contrarijs, que inter virum et uxorem donationes fieri prohibent, Apostolico curaremus munimine roborari. Nos itaque considerantes attente, ius prohibite donationis huiusmodi non amare, nec tamquam inter infestos fore tractandum, sed tamquam inter maximo coniunctos affectu, et solam timentes inopiam, quod profecto ad donatoris et donatarie magnificentiam, ac doni exignitatem respectu habito locum sibi non vendicat in hoc casu, et quod etiam tam pie ac honeste cause ad id Regem induxerunt eundem; donationem, concessionem et traditionem, statutum et ordinationem predictam, sicut alias provide facta sunt, rata et firma habentes, ea non obstantibus constitutionibus ipsis, auctoritate Apostolica confirmamus, et presentis scripti patrocinio communimus. Tenorem autem litterarum ipsarum de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari: Qui talis est:

In nomine Sancte Trinitatis et Individue Unitatis Amen. Bela Dei gratia Hungarie stb. Rex. stb. (következik IV. Béla királynak 1259-ki adománylevele, mint gyűjteményünk második folyamának II. kötetében 354. sz. a.)

Nulli ergo stb. nostre confirmationis stb. Datum apud Urbemveterem XII. kalendas Januarii, Pontificatas nostri anno tertio.

(Theiner, Vetera Monumenta Historica Hungariam Sacram illustrantia I. köt. 252. l.)