221. Békekötés Trau és Sebenico városok közt. 1250.

In nomine Domini Amen. Quoniam iustum et consentaneum rationi, quod inter Christianos omnes pacis federa seruentur, et maxime inter conuicinas ciuitates, quarum homines necessitatem habeant diuersis de causis de vna ad aliam properare; cum et illud contingat, quod in questionibus et disordijs patiantur homines damna plurima et aduersa. Idcirco nos Vido Traguriensis Potestas et Daniel Sebenicensis Comes, arbitri et arbitratores, seu amicabiles compositores, super questionibus, que vertebantur seu verti possent inter ipsas communitates, seu inter singulos homines predictarum Ciuitatum occasione factarum iniuriarum seu contractuum habitorum pro bono pacis et concordiae, vt ab omnibus questionibus et disordijs ipsarum terrarum ortis vel orituris discedatur, dicimus, sententiamus et firmiter stabilimus: Quod omnes sententie, quas pronuntiauimus in quibuscunque causis, siue super maleficijs, siue in mutuo seu alijs contractibus, debeant obseruari. Item determinamus firmiter statuentes, quod si aliquis Sibenicensium vulneratus fuerit ab aliquo Traguriensium, vel e contra, predationis causa, vel alio modo; tunc hominibus, quibus obuiauerit, se ostendat, ac eisdem illum, qui sibi iniuriam intulit, manifestet, et postmodum coram sua Curia debeat comparere, ibique eum, qui sibi iniuriam intulit, declarare; et cum sic fecerit, tunc Curia illius, qui iniuriam fecit, fidem adhibeat vulnerato, et super damno eidem illato a decem libris inferius tres debeat sacramentarios coram Curia exhibere, et a viginti inferius sex producere teneatur, in maiori vero quantitate arbitrio Curie dicimus esse standum; et cum sacramentum fecerunt cum suis sacramentarijs, secundum formam predictam latro seu predo teneatur eidem damnum integraliter restaurare, soluendo insuper suo Comiti pro banno duodecim romanatos; si vero damnum nequierit emendare, tunc sua Communitas ipsum capiat, et passo iniuriam applicetur. Item si furtum vel damnum aliquod datum fuerit alicui Sibenzano ab aliquo Tragurino, vel e contra; tunc vnaqueque Communitas teneatur inquirere bona fide pro posse suo, sicut faceret in rebus proprijs inquirendis; et si inquiri poterit, qui commisit, tunc res domino suo assignetur, uel capiatur in personam, et perpesso iniuriam conferatur; si vero infra tempus, in quo questio ventillatur, malefactor in fugam conuersus fuerit, vnaqueque Communitas pro eo inueniendo teneatur pro viribus laborare; quod si malefactor ad suam Ciuitatem remearet, Ciuitas ipsa, que ipsum receperit, teneatur damnum integraliter resarcire. Item precipimus, quod si alicui Sibenicensi vel Traguriensi damnum illatum fuerit, et latrones seu predones transiuerint per territorium predictarum terrarum, et illi seu ille, qui passi sunt iniuriam, exclamauerint; tunc quicumque audiuerint, passo iniuriam totis viribus auxilium et iuuamen prestare teneantur; quod si hoc neglexerint adimplere, et iudici per testes poterit esse notum, tunc qui auxilium denegauit, suo Comiti pro banno tres romanatos soluere teneatur, et totidem perditori. Item quicumque in recuperatione rerum dederit operam, et ipsas defenderit a latronibus; qui eas conduceret, ipsarum recuperandarum rerum decimam integraliter consequatur. Item si damnum inferatur alicui de dictis Ciuitatibus, et illud conducatur Sibenicum vel Tragurium, precipimus non emi ab aliquo ciue; et si aliquis Traguriensis sciret rem ad aliquem Sibenicensem pertinere, vel e conuerso, tunc rem restituat suo domino sine precio; et si ignoranter emerit, suum precium consequatur; et rem ipsam suo domino conferat et assignet, ac venditorem rei prodere teneatur; et si manifestare noluerit, tunc erit sacramento proprio, vt veritatem exprimat, compellendus. Item precipimus, quod si aliquis Sibenicensis accederet Tragurium, vel e conuerso, aliqua de causa; et in ipsum aliquis manua iniecerit violentas, teneatur pena sex romanatorum; tres quidem pro suo banno Comiti conferantur, alji vero tres passo iniuriam applicentur; et si ab eodem, a quo intendit iustitiam postulare, et fuerit percussus, causam amittat et sex romanatos, Comiti et sustinenti iniuriam, vt dictum est superius, assignentur. Item stabilimus et firmiter ordinamus, quod si aliquis molestatus fuerit sine sanguinis effusione, tunc, sicut dictum est, debeat indicare hominibus, quibus obuiauerit, et sue Curie; et postea Curia illius, qui delictum commisit, debet dare fidem ei, qui iniuriam sustinuit, sicut in vulnerato superius est narratum. Item cum non sit iustum, aliquem ex aliena iactura dictari; pronunciamus, quod si aliquis sine vulneratione accusauerit aliquem iniuste, et in Curia consequutus fuerit aliquid, et quoquo tempore appareret iniuste recepisse, duplum sibi condemnato precipimus emendare, et suo Comiti pro banno duodecim romanatos. Preterea omnes alias rationes, quamuis non sint in superioribus capitulis comprehense, secundum bonam consuetudinem pro vtraque dicimus obseruari. Item volumus et precipimus, quod cum Sibinicensis Ciuitas careat tabellione, quod ad confirmationem compositionis suprascripte, quam scribi fecimus per Archipresbiterum Sibenicensem nomine Statimerium, quod ipsam corroboret cum sigillis vtrarumque Ciuitatum, et cum nostris, qui in hoc sumus negotio arbitri constituti; videlicet mei Vidonis Traguriensis Potestatis, ac mei Daniel Comitis Sibenicensis. Actum est hoc in Sibenico anno Domini 1250. Indictione 9. mensis Octobris 15 die astante. Et hec omnia supradicta ad honorem domini Regis Hungarie; et propterea vtriusque partis sacramento firmata sunt.

(Lucius, Memorie di Trau 69. l.; ezen okmánynak töredékét közölte Fejér, Cod. Dipl. VII. köt. 4. r. 103. l.)