354. Gundula János, ragusai lakos és birtokosnak végrendelete. 1234.

In nomine Domini nostri Jesu Christi Amen. Anno Incarnationis ejusdem Domini 1234. mense Februarii die 4. exeunte. Quoniam praesens mortalium vita decurrentis aquae more quotidie labitur, et unicuique propriae mortis incertus est dies, ac ignorat utrum memoria, an sine memoria obiturus sit. Idcirco ego Joannes filius Michaelis Gundulae in infirmitate corporis positus, tamen sana et bona mente mea, una cum uxore mea Dobroslava filia Mauri Manane, dato, firmato inter nos consensu per fidei sacramentum, de omnibus rebus nostris mobilibus et immobilibus, coram nobis sub scriptis testibus hoc testamentum nostrum primum et ultimum facimus ratum, et inviolabile in perpetuum, ut permaneat, sine quaestione, et querimonia, quiete. Quod committimus Epitropis nostris, scilicet Presbytero Sabe, patri nostro spirituali diebus suis, et Valio nepoti meo, et haeredibus fratris mei, et eorum haeredibus in perpetuum, et Grubessae fratri meo, et haeredibus suis, et eorum haeredibus in perpetuum, et Presbytero Eliae Joannis Viviani diebus suis, ut in loco de propriis nostris personis habeant plenam virtutem, et potestatem faciendi, dandi et ordinandi illud, sicut sublegitur, pro remedio et salute animarum nostrarum, et mortuorum nostrourm. Volumus autem, ut pro primitia dent perperum unum, et secundum quantitatem nostrarum caussarum mobilium, dent ustam decimam; firmiter autem, et inviolabile volumus, ut Monasterium, quod cum nostris denariis in loco, qui vocatur Brelas construximus ad honorem. Sancti Jacobi Apostoli, perpetualiter sit sub protectioue domini Papae Romanae Eeclesiae, et in illius sit potestate atque ditione, sicut continetur in privilegio facto a domino Honorio dignissimo Papa Romanae Ecclesiae; et sicut continetur in carta domini Acontii, domini Papae Subdiaconi, et Capellani, Sedis Apostolicae Legati; et sicutiiuno tscnetur in carta, quam Presbyter Gataldus Notar in Archiepiscopali Palatio scripsit coram eodem domino Acontio Apostolicae Sedis Legato, et coram caeteris, qui ibi fuerunt; et sicut continetur in hac quarta carta et in alia carta, quae est similis et aequalis huic cartae. Ita tamen volumus, ut Deo dante in aeternum illud Monasterium Sancti Jacobi sub Beati Benedicti regula consistat, et Abbatis custodia et fratrum ibi degentium; et ut nemo nostrorum tara Clericorum, quam etiam laicorum, aliquam habere possit proprietatem, aut potestatem super illud Monasterium, salva tamen reverentia domini Rhagusini Archiepiscopi. Quod Monasterium per fidei sacramentum in perpetuum stabilimus, et confirmamus, et etiam de bonis nostris eidem Monasterio Sancti Jacobi in perpetuum donamus vineas, et terras, quae sunt in Brelo, et earum pertinentias, et vineas, quae sunt in Vergatto cum suis pertinentiis, et omnes terras, quae incipiunt a spelunca Mauritii, et vadunt usque ad istud Monasterium, et totum illud, quod est in circuitu ejus, et domum, quae est ad pusterula cum molendino, et cum omnibus pertinentiis ejus, quae est juxta domum Grubiscae fratris mei, ac post mortem nostram domus, quae fuit patris Dobroslavae cum omnibus pertinentiis ejusdem domus, in qua modo manemus, quae est ad latus domus Dabrane Prochuli et est super viam, quae descendit ad magnum mercatum, daraus eam in perpetuum eidem Monasterio Sancti Jacobi, et post mortem nostram damus eidem Monasterio domum, quam per aliam cartam emi a Marino Zriene cum pertinentiis eiusdem domus, quae domus fuit de Capalii, et de Jachna, et ista domus est ex latere pelagi, confinat domui Catenae Debigi, et ex latere montis confinat domui, quae fuit Michaelis patris mei; et istam domum cum suis pertinentiis, quae fuit patris mei, dedinius Grubescae fratri meo, et haeredi suo in perpetuum, et sic in carta sua continetur. Sit firmum. Et haec domus, quam dedimus eidem Grubescae ex latere pelagi, confinat praedictae domui, quae fuit Capalii, et Jachnae, et ex latere montis confinat aliae domui patris nostri Michaelis Gundulae, in qua nunc manet idem Grubesca; et post mortem nostram videlicet, vaccas, et pecora nostra, quae sunt in terra nova, damus eidem Coenobio. Et post mortem nostram dentur eidem Monasterio Sancti Jacobi, vineae de Gionchetto cum omnibus suis pertinentiis, et buttae, et caratelli, et buticelli, et barilli, et scamna, et banzi, et reliquum argatium, et lignamen, quod est in domo, in qua manemus, cum eadem domo detur eidem Monasterio, et illud argatium maneat in eadem domo. Et omnia paramenta, et libri dentur Sancto Jacobo; et a modo in antea detur eidem Monasterio quarta pars navis, que vocatur Striga, et alia tertia pars istius navis, et novem cartae navis, in qua est Nauclerius Luccarius Chisanae, sit in potestate Dobroslavae, et post mortem ipsius ista tertia pars navis, et novem (cartae) navis vendantur, et pretium earum detur pro anima sua, et mea. Et post mortem meam detur Sancto Jacobo navicula, et capsella, et arscanum, et retia. Et post mortem Dobroslavae barcosus vendantur, et pretium eiusdem detur pro animabus nostris. Si autem Abbas Sancti Jacobi decesserit, nullum alium Abbatem eligant, nisi quem Congregatio Coenobii ipsius, ut decet, communi, et concordi voluntate eligere voluerint; se cundum regulam Beati Benedicti Monachorum eligant. Haec autem omnia, quae praedicta sunt, secundum regulam Beati Benedicti Abbatis in aeternum observentur firmiter. Si forte aliquis hoc temere perturbare praesumpserit, stabilimus, et firmiter volumus, ut nominati Pitropi nostri, pater Saba spiritualis Pater noster in vita sua, et Vallius nepos meus in vita sua, cum haeredibus fratris mei, Damiani, et cum suis haeredibus in perpetuum, et Grubesca frater meus cum suis haeredibus, et eorum haeredibus in perpetuum, Presbyter Elias Joannis Viviani in vita sua, sint consiliatores, et defensores ejusdem Monasterii Sancti Jacobi; ita tamen, ut non haereditarii sint, nec vocentur haereditarii, sed solummodo consiliatores et defensores sint istius Monasterii. Et pes Sancti Jacobi laboretur de una libra argenti, et detur Monasterio; et filacta detur eidem Monasterio, et Dobroslava uxor mea, sicut scriptum est, possideat caussas nosras diebus suis. Verumtamen non possit illas minuere, neque dare alicui suo, neque meo, neque extraneo, praeter quae scripta sunt; sed pro animabus nostris faciat eleemosynas, et pro animabus nostrorum mortuorum. Et post mortem ipsius adimpleatur, secundum quod ordinavimus. Et post mortem nostram illum terrenum extra portam Leonis, qui mihi pertinet, excepto illo, queni dedi Vitello, et uxori suae Radizae; nepotes mei, filii Damiani fratris mei, videlicet Valleus et Jacobus, accipiant illam in suam potestatem, et quantum valet ille meus terrenus, detur pro animabus nostris. Et cartae, quae continent super Joannem Desizae, et omnes aliae cartae, quae sunt scriptae in nomine meo, quas habuit Damianus frater meus in compagniam suam et meam, sint in potestate filiorum suorum Vallii et Jacobi, et post mortem meam et Dobroslavae iidem nepotes mei Vallius, et Jacobus pro animabus nostris dent perperos 50, et in aeternum habeant et possidiant ad suam voluntatem et potestatem vineam, cum suis pertinentiis quae est in Campo Giupunensi juxta Seifonum, et juxta vineam fratris mei Grubescae, et juxta vineam Sancti Andreae. Et post mortem nostram Grubesca scilicet - - - - - cum suo haerede, sicut continetur in alia carta, quam sibi fecimus, in aeternum habeat ad suam voluntatem et potestatem illos quinque solidos de vinea, cum pertinentiis eorum, qui sunt juxta vineam suam in Giupana, et alios tres solidos de vinea juxta vineara Calendae de Moska in Giupana, et sic(ut) continetur in sua carta: ita sit firmum. Et post mortem nostram Petinagus de Scaputo det perperos 50, ubi Dobroslava praeceperit dare illos, et sic in sua alia carta continetur, quam sibi fecimus in aeternum cum suo haerede; et ad suam voluntatem et potestatem habeat illam vineam, quae est in Jupana, quae fuit Petiicoli, quam quondam emi perperis octoginta, et sic continetur in illa carta Petinagii: ita sit firmum. Clericis autem Sanctae Mariae Majoris Ecclesiae dentur perperi duo, et ad opera Sanctae Mariae perpevi tres; et Locrumensi perperi tres; et Mercano perperi uno; et Sancto Petro de medio mari perperi uno; et Sancto Andreae de Pelago perperi quatuor; et Meledae perperi unum; et Sancti Petri de Monachabus perperi unum; et Sancto Simeoni perperi unum; et Sancto Andreae perperi unum; et Sancto Thomae perperi unum; Sancto Nicolao perperi duo; et Sanctae Mariae de Castello perperi duo; et Sancto Bartholomaeo perperi duo; et reclusis ad dimidium perperi uno; et ad opera Fratrum Minorum perperi tres; et Magistro Bratis Calafati pro Nicolao dentur perperi quinque; et Tesalo perperi uno; et post mortem meam omnes servi nostri, et omnes ancillae nostrae in aeternum sint liberi, et scapuli vadant per quatuor partes mundi. Si autem aliqua carta, vel aliquae cartae factae sunt antea, vel factae fuerunt postea praenominatum privilegium domini Papae Honorii, vel contra praedictum cartam domini Acontii Apostolicae Sedis Legati, sive contra praedictam cartam, quam scripsit Presbyter Gataldus Notarius coram eodem domino Legato, vel contra duas cartas, videlicet contra hanc et contra aliam, quae est similis, et aequalis huic, in aeternum sint ruptae, irritae, vanae, et falsae, et sine vigore. Et praenominatum privilegium domini Papae Honorii, et praenominata carta domini Accontii Legati Sedis Apostolicae, et praenominata carta, quam scripsit Presbyter Gataldus Notarius coram ipso, et duae cartae, quae sunt ad hoc similes, videlicet haec, et alia, de quibus unam tenet Valleus, et aliam tenet Grubesca, in aeternum permaneant firmae, plenae, sicut in ipsis continetur, et sicut praelegitur, praenominati Pitropi nostri, videlicet Presbyter Saba pater meus spiritualis in vita sua, et Valleus nepos meus cum haeredibus patris sui, fratris mei Damiani, et cum suis haeredibus in aeternum, et Presbiter Elias Joannis Viviani in vita sua permaneant firmi in loco de propriis nostris personis. Quia nos bona nostra, bona voluntate per fidei sacramentum ordinavimus, et stabilivimus, haec omnia in aeternum sint firma, inviolabilia, et rata. Quicumque autem homo haec rumpere tentaverit, vel aliter praesumpserit facere, anathematis ultioni subjaceat, et habeat maledictionem Dei, Patris Omni potentis, et Filii, et Spiritus Sancti, et Beatae Mariae semper Virginis, et Beatorum Apostolorum Petri, et Paulli, et Jacobi et Beati Blasii Episcopi et gloriosi martyris, et onmium Sanctorum; et habeat partem cum diabolo, et Juda traditore Domini, et cum Datan, et Abiron, quos terra absorbuit, et in inferno inferiori. Amen.

Haec autem carta nullo homine, et testimonio rumpi possit. Hi sunt testes: Mathaeus Badatiae juratus Judex, et Vitalis filius Joannis Coledae. Ego Presbyter Paschalis Capalu et Communis Notarius juratus scriptor sum, et testis.

(Farlati, Illyricum Sacrum VI. köt. 93. l.)