233. II. Endre király szerződése Ziani Péter velenczei dogevel, midőn a sz. földre készült, s Velenczétől hajókat bérelt. 1217.

Cum inspirata coelitus pectora Christiana niterentur Dei Omnipotentis cultores ad liberationom terrae Sanctae, quam Passio Christi primitiauit, ubi Deus Rex noster ante secula operatus est salutem in medio terrae, quam peccatis exigentibus possidebat natio Christiani nominis emulans, et pro Jadertina terra lis et controuersin inter Reges Hungariae hactenus et Duces Venetorum fuerit diucius agitata, viri prouidi et circumspecti P(ontius de Cruce) Prior Domus Hospitalis totius Hungariae, et Alexander Praepositus Transiluanae Ecclesiae Legati Domini A(ndreae) Dei gratia Illustris Regis Hungariae accesserunt ad praesentiam domini Petri Ziani Dei gratia Inclyti Venetiarum Ducis, et ei litoras eiusdem domini Regis aureo ipsius sigillo impressas obtulerunt, quarum tenor erat.

A. Dei gratia Hungariae Rex, amico suo quam plurimum diligendo Petro Illutstri Venetiarum Duci salutem et suae amicitiae incrementum. Fideles et dilectos nostros P. Priorem Domus Hospitalis totius Hungariae, et Alexandrum Praepositum Transilvanae Ecclesiae pro negocijs nostris ad vestram transmittimus amicitiam, uobis notificantes, et firmiter promittentes, quod quicquid cum eis tractaueritis seu disposueritis ratum habebimus, et inconcussum obseruabimus, tanquam ea, quae nobis praesentibus fuissent tractata et ordinata, quoniam eorum discretioni et fidei negocia nostra commisimus gerendaet promouenda.

Praefati quoque Legati, cum tenor dictarum litterarum fuisset expositus, tale pactum cum nominato domino Duce Venetiarum composuerunt, uidelicet super controuersia, quae habebatur inter dominum Regem praedictum et praefatum dominum Ducem et praedecessores eorum de ciuitate Jadra et pertinencijs eius: dominus Rex praefatus debet dare priuilegium securitatis et finis bulla aurea insignitura ipsi domino Duci et Communitati Venetiarum et suis successoribus, per quod eis finem perpetuum faciet inde et de caetero, neque per se neque per successores suos aliquam facere, uel fieri debeat querimonia super dicta Ciuitate Jadrae et eius pertinencijs; et super his eidem domino Duci et eius successoribus ac caeteris Venetis nulla molestia inferri debeat uel grauamen in perpetuum. Renunciare insuper debet memoratus dominus Rex pro se ac suis successoribus et gente sua canonico uel legali, et utroque jure personali et reali, quo se posset uel successores suos tueri, uel contra praedictam renunciationem venire, et totum dicto domino Duci et eius successoribus populoque Venetiarum integrum obseruetur perpetuo et illibatum ita etiam, quod nullo modo suprascriptus dominus Rex et successores eius ac populus Venetiarum super Ciuitate Jadrae, et omnibus ipsius pertinentijs, a praefato domino Rege et successoribus eius, uel aliquo pro eis homine molestabuntur. Et ad maiorem cautelam obtinebit nominatus dominus Rex, ut memoratum priuilegium auctoritate Apostolica roboretur. Praeterea legati praedicti haec omnia taliter affirmauerunt. Supracsriptus Praepositus iurauit ad Euangelia Sancta Dei, quod suprascriptus dominus Rex cuncta que dicta sunt, sibi commisit facienda, promittenda et disponenda, que in nullo postea reuocauit, et in anima dicti domini Regis iurauit, eodem modo, quod dictus dominus Rex haec omnia inconcusse obseruabit absque dolo in perpetuum. Ad haec dictus P. Prior legatus in habitu Religionis suae ista omnia confirmauit. Praeterea memoratus dominus Dux et antedicti legati taliter pacti sunt et stabilierunt vicissim, quod homines antedicti domini Regis Hungariae sint salui et securi in Veaetijs et eundo ac redeundo, tam in personis quam in rebus, saluo eo, quad octuagesimum in Venetijs de bonis suis persoluere debent, excepto quod de auro et gemmis, ceterisque lapidibus pretiosis, et pannis sericis atque seta, siue de speciminibus nihil dare debebunt. Et e conuerso Veneti omnes salui et securi sint in Hungaria et pertinentijs eiusdem domini Regis omnibus, saluo eo, quod octuogesimum de bonis suis tantum in ingressu Regni Hungariae persoluere tenebuntur; praeterquam de auro et gemmis, caeterisque pretiosis lapidibus et pannis sericis, seta et speciminibus, de quibus nihil persoluere tenebuntur. Petierunt insuper nominati legati pro dicto domino Rege, ut eidem domino Regi Vngariae concederentur decem naues ad transfretandum; quod dictus dominus Dux Venetiarum clementer annuit, ea uidelicet ratione, quod navis que erit milliariorum quingentorum, debet habere quinquaginta marinarios, caeterae autem naues marinarios habebunt competenter plures uel pauciores secundum rationem magnitudinis uel paruitatis ipsarum; et ipse dominus Rex persoluere eidem domino Duci pro naui quingentarum milliarium quingentas quinquaginta marchas argenti talis, qualis est moneta Venetiarum grossa ad pondus Venetiarum, et extimabitur ipsum argentum per quatuor homines iuramento astrictos, duos pro una parte et duos pro altera. Et si maiores fuerint naues, secundum dictam rationem plus inde habebit dictus dominus Dux; si minores fuerint, eodem modo minus recipiet. Verumtamen nulla dictarum nauium erit minor milliariorum trecentorum, et ad extimandas dictarum nauium quantitates nuncij nominati domini Regis eligere debent tres Regales homines peritos in facto nauium, qui debent iuramento astricti dicere, cuius quantitatis fuerint ipsae naues; et quicquid dicent inde, firmiter utrinque obseruabitur. Argentum namque praefatum taliter appagabitur; quarta pars dabitur domino Duci dehinc usque Pentecostem in Riuoalto; alia quarta pars dabitur ei per totum mensem Madij (így) primo uenturum; caetera medictus dicti argenti soluetur eidem domino Duci octo diebus antequam ipsae naues egrediantur portum Riuoalti. Naues autem ipsae debent esse paratae ita, quod possint esse in procinctu itineris in festo Beati Jacobi, quod primo occurrerit uel ante, et ibunt ad Spalatum recepturae dictura dominum Regem et suos, eum rebus suis et equis ad portandum eum ultra mare, quo caeterum nauigium de praesenti passagio applicabit. † Jurabit namque suprascriptus dominus Rex, quod saluos et securos habebit Venetos, et naues ipsas cum rebus suis usque ad locum praedictae applicationis, et eodem modo Veneti, qui cum eo ibunt, iurabunt, quod Regem et suos, qui cum eo ibunt, saluos et securos habebunt. Marinarius vero quilibet portabit secum in naui tantum quatuor staria inter panem et farinam, et unam buticellam vini continentem duos bigontios, et alia victualia, et arma et drapos ad sufficientiam, et insuper medium milliarium. Haec omnia quae suprascripta sunt tam de priuilegijs, quam de alijs suprascriptis pro parte ipsius domini Regis seruanda iuramento firmabuntur eiusdem domini Regis.

Hic cadit Locus Signi Notarij.

(Horvát Mihály közleménye. Ezen okmány kivonatát közölte Fejér Cod. Dipl. VII. köt. 4. r. 72. l.)