030. Szent László király a tihanyi apátság birtokát és jogosítványait megerősíti. 1093.

In nomine Sancte Trinitatis Amen. Notum sit omnibus Sancte Ecclesie fidelibus, quod Ego Ladislaus Dei annuente clementia Hungarorum Rex ad instanciam precum Cosme Abbatis Monasterii Sancte Marie Virginis Sanctique Aniani confessoris deTychon, quasdam litteras priuilegiales felicissimorum progenitorum meorum, scilicet Sancti Stephani Regis super pertinenciis Capelle Sancti Nicolai et celle monachorum in loco Hurozkw olym per quemdam nobilem virum Huroz de eadem Tychon Diuino cultui concauatis et per ipsum eidem celle donatis, Andree ac Bele similiter Regum Hungarorum, de consensu et authoritate tocius consilii approbani, meoque priuilegio annui adnotari nomina villarum, prediorum aliorumque iurium nunc ad monasterium prenotatum pertinencium, que in eisdem litteris priuilegialibus seriose continentur. Nominatim ville Azzofeu, Cuesd, Ermenes et Oduory cura omnipertinenciis earum, quarum terminus incipit in loco Soshel versus vilam Derguche; inde ad aquilonem directe ad vallem Zabathegh; exinde in bono spacio ascendendo ad viam, ubi sunt mete; abhinc ad plagam orientalem per montes et siluas procedendo descendit ad vallem, que est infra villam Vozul, et in inferiori fine eiusdem vallis per prata quatuor versus aquilonem circumeundo dicta prata inclunduntur versus villam Pechel dieti Monasteriis Alie ville Fyred, Keku, Poposka, Aarach, que talibus terminis includuntur: Exit de lacu Balatim prope villam Sopok vbi aqua Balatun magis se extendit ad aquilonem; inde recto cursu ascendit ad montem, et per montes ac siluas bonum spacium eundo directe venit ad publicam viam, in qua versus occidentem dirigitur ad vallem Ukerath (v. Ukerag) in cuius angulo ad occidentem per magnum spacium ascendendo pertingit ad viam et ad metas; inde in eodem cursu descendit ad vallem que dicitur Euetes, rursum ascendit versus occidentem, et per magnum spacium in montibus procedendo dirigitur ad montes, qui separant terram Zeules et ville Vosun, ac terram Galyw prope eandem, et flectitur ad meridiem, venitque ad dictam Zewles, vbi separant XV mansiones dicti monasterii Tychon ad orientem; deinde retro hortum populorum flectitur versus occidentem, procedendo in parte aquilonari terre Mereste, et per prata ac terras in dicto cursu et in giro moneium eundo descendit ad fluuium et in pratis coniungitur pratis, supradictis iuxta vineas quumque infra hec quecunque loca in terris seu molendinis, aquis, montibus, siluis, vineis, pratis, in arundinetis, in piscacionibus in lacu Balatun continentur, ad dictum monasterium procul dubio pertinent. Villa Cuesd iuxta Sopok; in villa Walk XIII mansiones cum tribus molendinis aliisque appertinencijs; villa Pilip cum portu in loco Chazta, cuius terminus ab occidente iuxta villam Echir in congerie lapidum ab aquilone in cacumine moncium ab oriente versus villam Zepesd Abbatis Simigiensis; in villa Zeleufeu due mansiones; in villa Apathur iuxta fluuium Piliske prope Sanctum Andream cum montibus, vineis, siluis, pratis et aliis pertinenciis suis. In villa Dergiche septem mansiones cum silua Apathur et loco Holm dicto terra Peazele absque appendiciis. In villa Kapulch terra ad unum aratrum cum pratis, molendinis et aliis appendicijs in prouincia Wesprimiensi; Zeules, Gelemer cum appertinenciis eorum. In villa Turch, que his terminis includitur; a meridie prope villam Hordan - - - Zaantheu et prope Choltka, et ibidem in villa Berend X mansiones cum duobus molendinis aliisque appertinenciis, villa Zeules inter villas Wasarhel et Zeules, cuius terminus prope villas easdem ex utraque parte prope castrum Somlyo. Post hec villa Chaz in Bokon, que vicinatur ville Tyz; villa Chont cum telonio ac molendinis aliisque appertinenciis, in territorio Simigiensi; villa Fok - - - - - - - - - - eadem villa Fok cum telonio; villa Turuk cum silua inter aliam villam Turuk et inter villas Jod et Endred, que ville bis terminis concluduntur: Exit de lacu Balatun et venit prope villam Zabadi, et versus meridiem ad montem, in cuius cacumine flectitur ad occidentem, descenditque ad fluuium Fok, et pertranseundo dictum fluuium dirigitur prope villam Keletha (? vagy Kelethi), inde versus villam Turuk per continuas metas descendit in vallem, et venit iuxta eandem villam Turuk; rursum ascendit ad vineas, abhinc progreditur ad viam, in qua descendit ad fluuium, et in eodem ad lacum, in cuius medio intrat ad lacum Balatun, - - - quicquid infra hec quecunque loca in terris cultis et incultis, molendinis, arundinetis, piscacionibus, procul dubio ad dictum cenobium pertinet. Villa Zantod, que his metis terminatur: iuxta Balatun est fossatum, quod meta Regis dicitur; inde ad viam, vbi est lapis pro meta; abhinc versus meridiem ad fossatum, et ad montem et in vertice moncium dirigitur fere ad vnum miliare, et ibi est meta; inde versus occidentem descendit ad vallem, rursum ascendit ad montem in cuius latere est meta; inde ascendit in dicto cursu ad montem, et in descensu ultimi montis ex utraque parte vie sunt mete, in qua via descendit ad vallem, inde ad metas versus aquilonem venit ad viam, qua venitur de villa Zantod ad Keuresheg, et per prata ac arundineta transeundo ascendit ad Feulduar. Quicquid infra hec quecunque loca in terris, in montibus, vineis, siluis, piscaturis sunt, ad dictura cenobiura procul dubio pertinent. In villa Keurusheg X mansiones ab aquilone cum monte versus orientem ac aliis apendiciis. In villa Zarozou X mansio nes cum duabus mansionibus versus meridiem, et siluis nomine G - n ac Erdemegy aliisque appendiciis ville Gamas. Ibidem villa Baklar cum portu, que hys terminis ineluduntur: Exit de Balaton et venit in arundinelis palisper versus occidentem prope ecclesiam Sancti Clementis, et ad meridiem per bonum spacium eundo venit ad viara, et iuxta quandam ecclesiam ad predium Regis, et ad viam Hodut; inde ad metas iuxta ipsam viam, inde in eadem via per bonum spacium ascendendo penes tres metas, et ad vallem rursum ascendit versus occidentem, vbi est alia via, in qua descendendo et demum procedendo dirigitur prope villara Chechy, vbi flectitur ad aquilonem et ingreditur ad lacum Balatun. Quecunque autem his metis includuntur, procul dubio ad dictum cenobium pertinent. Ibidem est silua Path nomine dicti Cenobii, tercia pars forensis tributi in Simigio; ibidem tercia pars ville Hydas, et tercia pars tributi ville Saag cum montibus, siluis, terris, vineis, aliisque appendiciis suis ac terra iuxta villam Kethel, pars ville Magyari cum pertinenciis suis, villa Lapa cum montibus, vbi sunt multe arbores fructuum diuersi generis et terra, cum pratis, feno abili aliisque appendiciis. Villa Apathy, ibidem pars ville Tetes, que his terminis includuntur: Est fons fluens ad dietam villam Tetes, et in eodem ad villam - - ar et in superiori parte eiusdem in via publica versus orientem; inde supra molendinum dicti cenobii in fluuio Fyzeg habitum, et ad fossatum, de quo ascendit ad riuum qui dicitur Irsidesmegere (?), inde versus aquilonem ad viam, in qua per bonum spacium metis interpositis ad siluam; dein flectitur versus ericatem Fenicudo ad aliam viam et dirigitur eadem uersus meridiem per binas metas, prope villam Scule est meta inter terras cultas, descenditque ad fluuium Fyzyg, de quo versus meridiem acsendit ad siluam dicte ville Apathy, et in dicto cursu per magnum spacium eundo coniungitur terre dicte ville Lapa in bono spacio ab orientali parte. In villa Igol XX mansiones ab aquilone cum terris, pratis, montibus vsque metas possessionum Ecclesie de Alba Regali, pars ville C - - p ab occidente cum siluis et aliis appertinenciis suis, pars ville B - ry cum appendiciis suis, pars ville Baluanus cum appendiciis suis. In villa Tard septem mansiones; in villa Nezde tres mansiones; in villa Zolad tres mansiones cum pertinenciis suis. In prouincia Tolnensi villa Fyden XIII mansiones, in villa Kupan iuxta Fyzig XXII mansiones et curia Isaac Comitis cum molendino, montibus, vineis, decimis, aliisque appendicijs. Pars ville Zakoly cum multis arboribus nucum et siluis, cum lacu ac aliis appendicijs suis. Villa Mortus iuxta fluuium Saar, in qua est ecclesia in honorem Omnium Sanctorum, cui ab oriente vltra ipsura fluuium vicinantur Mord - -falua Ecclesie de Iwan, a meridie villa Anya, ab aquilone Bikch, et ab occidente tres montes et silue fere ad vnum miliare. Villa Fedeh, in qua est ecclesia Sancti Michaelis cum siluis Abbatis et aliis appendiciis suis, tercia pars ville Tolnauar cum tributo et portu in Danubio. In partibus Bodrug villa Beseneu inter Danubium, Woyas ct Tulgufoca, Hagmas, et quandam vallem. Villa in ante - - vulgo Framati vocant, et V piscine, scilicet Budrig, Eurym, Weymyr, Plas, Ertsin. In Danubio autem dominus Abbas illud, quod caperetur in ansis Sancti Aniani, Abbas haberet. Villa in puteo Ducis. Preter hec venerabilis Dauid Dux frater meus prefato cenobio in remissione suorum delictorum et parentum suorum tradidit totam terram Posaga Ducatum - - - cedentem de consensu nostro cum castris Posagauar, Kw, Feulduar - - Ment cum montibus, Horinda (?), Velik cum tenutis, villis, tributis, aliisque appendicijs suis. Item villas Bela nomine, ut monachorum grex in dicto cenobio agregatus, quibus cuncta queque ad victum et vestitum ex Regia et eiusdem venerabilis Dauid Ducis habundacia perpetuis temporibus administrentur, ne in Dei seruicijs tepescant, sed laudes Diuinas strenue et indefesse peragere valeant, et ad laudem Dei et Sanctorum veneracionem processu temporum super his, que ad honorem inibi degencium sibique famulanciura racionem ad prefatum cenobium tradita sunt, ne aliquam paciantur calumpniam. Preter ista villa Dob prope Danubium cui vicinatur villa Tas, villa Segusd cum piscina Segusdtou, cui vicinatur villa Holm, villa Peterreue iuxta Tyza, cui - - - villa Anyas cum appendicijs suis, villa Mortua similiter iuxta Tyza quam vulgo Zeuleus vocant prope villam Martus - - - - - - - - piscacionibus - - - - cum portu - - streu villa Vrkuta, cuius termini ab occidente Baluanus magnus, ab aquilone - - sagite de puteo Vrkuta. Inde per terras, prata, et terram ad Ecclesiam Sanctorum Cosme et Damiani; inde versus meridiem ad - - in latere monticuli et infra usque inter duos montes magna villa Keneaza - - - - - - - Mathka ab occidente - - - - - - - ab aquilone versus villam - - desertam vsque terream vallem - - - - - - tributo cum molendinis et aliis appendiciis suis. Preterea prefatus gloriosus Rex eidem insule de Tychon tantam elargitus est graciam specialem, quantam Monasterio Sancti Martini de Sacro Monte Pannonie. Et vt nullus omnino hominum de predicta insula facere presumpmat aliquam collectam in denariis seu victualibus quoquo modo, aut violenciam aliquam. Preter hec vila Zel, cui vicinatur villa - -. Hec autem adnotata sunt sub testimonio domini Althmari Episcopi, et Comitis Ban, et Isaae, et Cupan Capellani nostri, et Fulberti - - - et Viden Prepositi, in cuius curia hoc actum est. In signum vero huius operis sub presencia eorundem quos supra retuli, et omnium qui aderant ad hoc opus - - - - - - sexto decimo Regni nostri, octauo Kalendas Septembris. Insuper autem prefatum monasterium cum omnibus sibi pertinentibus possessionibus et ecclesiis in eisdem constructis seu construendis, prediis, decimis earundem, terris, vineis, piscaturis, ac rippis, atque vt nullins Ecclesie alterius infra Romani Pontificis dicionibus submittatur. Si quis autem, quod absit, hanc graciam prefato cenobio per me innuentam ac benigniter factam infringere attemptauerit, componat centum libras auri optimi, medium Curie Regie, medium vero monasterio prenotato, malediccionisque perpetuo vinculo eternaliter subiaceat.

(Denes nádornak 1274-ki itéletéből, melyet Szécheni Frank országbíró 1399. átirott. Az átirat a pannonhalmi főapátság levéltárában őriztetik. V. o. Fejér Cod. Dipl. VII. köt. 5. r. 77. l.)