188. IV. Béla király a Turoczból és Liptóból kiköltözött népet visszahivatja, azoknak bérbirtokot rendel, szabadságaikat és kötelességeiket meghatározza. 1257. jun. 12.

Bela Dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Seruie, Gallicie, Lodomerie, Cumanieque Rex omnibus Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem in eo, qui est salus omnium. Celsitudo Regia et benignitas libertates suis subditis ordinatas, litterarum suarum testimonio consueuit confirmare, ut distinctis libertatibus eorum ultra grauari non possint, quam in concessione Regia sit expressum. Proinde ad uniuersorum noticiam uolumus peruenire, quod cum plures homines de populis nostris de Turch et de Lypto exiuissent, et ad aliorum predia fuissent dispersi, nos ipsos ad terras nostras, Zequi videlicet et Bolug, que sunt sub Coroch, similiter et ad terram vduornicorum de Zequi exemptos a iurisdiccione castri, facientes reuocari, talem eis libertatem duduximus ordinandam: Quod usque ad recepcionem trium 281messium nichil penitus persoluent, et de una villa nostra ad aliam, que sub eadem libertate est constituta, et sub eodem Comite ad Turch scilicet, ad Lipto et ad Zolum poterunt se transferre, cum omnibus bonis suis, uenditis hedificiis, solutis duodecim denariis villico ipsorum pro tempore constituto. Item in festo Sancti Martini soluent duo pondera ipsorum Comiti de qualibet mansione. Item de singulis quadraginta mansionibus debent dare pecudem pascualem, quadraginta gallinas et niginti cubulos auene cum cubulo quatuor palmarum et duorom digitorum, sicut est in Turch et in Lypto. De singulis eciam quadraginta mansionibus debent mittere unum hominem equitem ad exercitum una nobiscum. Item de rebus mobilibus decedentis sine herede Comes ipsorum unam rem, quam uoluerit, preter seruum et ancillam recipere poterit et non ultra. Item villicum eligent de communi consensu, qui ipsos iudicabit in causis ad duo vel tria pondera ascendentibus. In causis autem arduis eos Comes ipsorum iudicabit, et due partes iudicii cedent iudici, tercia uero pars villico ipsorum pro tempore constituto. In causa uero homicidij, Comiti marcam dare debent, et leso decem marcas soluere tenebuntur. Alia autem debita et seruicia, sicut est in Turch et in Lypto consuetum, exercere tenebuntur. Vt igitur hec a nobis facta libertas, robur optineat perpetue firmitatis, presentes eisdem dedimus litteras, duplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus magistri Smaragdi, Albensis Ecclesie, Prepositi, aule nostre Vicecancellary et Electi in Archiepiscopum Colocensem, dilecti et fidelis nostri. Anno Domini millesimo C°C°L°. VII°, secundo Idus Junii, Regni autem nostri anno uicesimo secundo.

Jegyzet. Eredetie bőrhártya, melynek alul fölhajtott hasadékaiból vörös és zöld sodrott selyemről azon pecsét töredék függ, mely Pray (De Sigillis. Tab. V. fig. 2.) munkájában elég rosszul van lerajzolva. Magyarországban háromféle birtoki jog volt: 1. Örökbirtok (descensus, haereditas, allodium, predium), mely vagy osztályból, vagy királyi adományból, vagy a törvény rendeletéből eredett. 2. Ágbirtok (perpetuitas), vagy egyedül a felkérő utódira szoritott birtok. 3. Bérbirtok (feudum, arenda, ususfructus). A magyar feudum nem volt soha hűbér. (Atheneum. 1837. 4. I. félév. 43. sz. 336-3442.)

(A kékkői levéltárban. Fasc. A. 3. Érdy.)