008. A bakonbéli apátság jószágainak és vagyonának összeírása. 1086.

In nomine Sancte Trinitatis et Inseparabilis Deitatis. Notumesse cupimus tam futuri quam etiam presentis temporis utriusque sexushominibus, qualiter pie memorie Abbas Beliensis nomine Joseph cum consilio ettestimonio omnium Regie Curtis Primatum tam clericorum quam religiosorumlaicorum hoc priuilegium de bonis uel rebus ad monasterium Sancti Mauriciipertinentibus iusserit describi, ac ne de subnotatis predictis sancti martirisbonis aliqua diminutio seu per neglegentiam, siue per alicuius inuasionemadmittatur, in memoriam posteris fecerit reseruandam. Scriptum est autem annoDominice Incarnationis Mill°.L° XXX°VI°. regnante et annuente Ungarorum Regepijssimo Ladislao. Et ut in hoc priuilegio nullus dubietatis remaneatscrupulus, predictus et admodum tocius bonitatis executor, non auditorobliuiosus factus, factor sui operis, proprio sigilli precepit sigillari. Primauilla Sancti Mauricii que uocatur Cupan notatur hiis marchiis. Aboccidente tenditur ad pontem Iba, qui mittit ad caput uallis que uulgo diciturQumlouolou; inde ad culmen uadit quod uocatur Chigisti, a quo per medium rurisquod dicitur theluch itur ad lupinum montem, de quo tenditur ad statuam Puti,idem protelatur ad arbustas Perbruc, hinc uadit ad puteum de quo descendit adtorrentem Gremce, qui ducit ad portum Tugut, a quo trahitur ad fontem quinominatur Tubut-Sedu; inde fertur ad puteum Tuhut qui ducit ad uiam exercituum,per quam uadit ad rus monachi, quod mittit stratam Purua, de qua uertitur ad predictumlocum. Secunda uilla est, que uocatur Quiar; terminatur ab occidente adcaput uoraginis, quod dicitur Churchufeu, inde ad caput arbustarum Bolug, hincad agrum Lusua, et est ibi cumulus; inde ad caput quercus, et ibi est cumulushoc est hatar; inde per uiam uadit ad caput Hassag, et ibi est cumulus; hincper vallem uadit ad agrum Potu, et ibi est cumu us; hinc ultra montem cadit inpaludem, a quo uergit ad caput paludis, et ibi est cumulus qui ducit ad 32uiam publicam et est cumulus; inde ultra agroscadit ad portum Fizeg et est cumulus; inde ultra agros et campos cadit in uiaspublicas, per quas uadit ad munimentum, quod ducit ad uias, a quibus uertiturad rus Bessenorum, et est cumulus; inde uertitur ad predictum locum. Terciauilla est que nominatur Panniuadi ita terminatur. Incipit per munimentumquod uulgo dicitur aruk et uadit ad angulum minimenti, que uergit ad aliumangulum munimenti, a quo uertitur ad occassum et terminatur per longummunimentum, quod declinatur ad sepulchrum Welen, a quo iterum dirigitur perminimentum longum, quod mittit parumper per campum recto gressu ad angulummunimenti, a quo uertitur per IIII cumulos ad longum, qui uulgo diciturBuheubrazda qui mittit ad predictum locum. Qnartum preudim, quod est inxtafluuium Arpas, terminatur ab occidentali parte ad exitum riuuli quod diciturVecehtue, et inde uadit per Arpas portum qui ducit ad orientem ubi angulaturpredictus fluuius Arpas; hinc dirigitur per uiam que ducit ad montem mercati, aquo cadit et uadit per alueum qui uulgodicitur Murzol ad angulum ripe eiusdem aque, de qua itur ad cumulum quidicitur hatar; hinc uergit ad iacentem culumnam lapideam, que mittit per alueumsalsuginis, que dicitur Scequ ad ripam illam, ubi cumulus, est, de quo uertiturad sabulosum munimentum qui uulgo dicitur humuch aruk; inde transit ultrarotundas salsaigines ad illud munimentum ubi est cumulus cespitum, qui mittitad alium cumulum; hinc uertitur ad occasum per prata ad tercium cumulum, de quotransit ultra paludem per arundinetum ad caput montis qui uulgo diciturScesecfehe; hinc ducit arundineta palus ad predictum locum. Quintum predium,quod dicitur Ketel-loca, incipit terminari de uulpinis foueis, quemittunt ad cumulum cespitum, a quo dirigitur ad spineum urigultum quod diciturGemissen bugur; inde recipit uia publica, que per circuitum girando reducit adpriorem locum. Sexta uilla que dicitur Andree Episcopiincipit terminaria culmine montis qui dicitur Lessu, et descendit ad lapidem dirsi, a quodescendit qui et ad foueas, que est in labro uie, de qua dirigitur per uiam adcumulum cespitum, descendit 33ad puteum, a quo cadit ad fontem, qui e contrario iturad arbores Lerga presbiteri, de quibus per finem agrorum uertitur ad cumulum;hinc iterum declinatur per uiam ad statuam lapideam; inde iterum dirigitur peruiam et declinatur ad cumulum, a quo uertitur peer uiam ad aceruum lapidum;inde uero protelatur ad lapideum cumulum qui mittit per arbusta ad calceumcumulum; a quo descendendo ultra fontem ascendit per uallem atque per semitamin summitatem Lessu montis, qui iungitur predicto loco. Septimum predium quoduocatur Forkosig terminatur his marchiis: Incipit de fossa ad angulummunimenti salsuginum, in quo est fossa; inde ad munimentum uadit, supra quodest fossa; inde itur ultra alueum salsuginis, quam girando uadit ad angulummunimenti; inde ad rotundam salsuginem, de qua tenditur per uiam et uergit adangulum munimenti; a quo tenditur per sulcum ad uiam, per quam uadit ad fossam;hinc per IIII fossas uadit ad aliam uiam que dicitur Qupisuta; inde persepulchrum puelle tenditur ad uallem in qua est fossa; inde uertitur ad ripameiusdem uallis et uadit per uias fossasad condensa uirgarum; de quibus per IIII fossas uadit ad conpeta uiarum, inter que est fossa indeper VIIII fossas cadit ad alia conpeta, et est fossa ibi; inde protelatur per IIII fossas ad sepulchrumThati, de quibus tenditur per V fossas ad uiam Wboneg, per quam uadit ed finemmunimenti, et cadit per III fossas ad salsuginem que uocatur Kiguoida; de quatenditur per II fossas ad rotundam salsuginem in qua est fossa; hinc ducitur adpredictum locum. Predium, quod Martinus canonicus sancto Mauricio dedit, iuxtaBakon inchoatur hiis marchiis: Ab oriente tenditur ad montem qui uulgo diciturQuuoheg, de quo tendit ad fornacem calcis Andree Presulis; inde ad locum, ubiMartinus incendit aratrum Bere iudicis; inde per latera monticuli protelatur adcumulum cespitum prope arborem piri; inde uergit ad meridianam partem supraquendam monticuli petrosi, qui iungitur publice uie que ducit ad terminum Nemtiad curuas ad arborem piri, que dirigitur ad magnam quercum, de qua itur adsignum quod uulgo dicitur hotar; inde ad aliud signum, quod est labro uie, queducit per latera montis usque ad introitum fagorum, qui uulgo dicitur Bilezadu;et inde vertitur ad predictum locum, 34in quo constructam ecclesiam SancteMarie, quod diuisit in duas partes et I molendinum sub muro Wesprem ciuitatis,a Rege Andrea datum. Predium quod uocatur Kigouis termitatur kiis marchiis. Aboccidentali parte tenditur ad sepulchrum Qukar, a quo ducitur per herbosam uiamad angulum munimenti, per quod itur ad meridiem et coniungitur uie, que girandointrat in uilla Soruil; unde exit ad puteum Vuchmes, inde cadit ad puteumBuchu, qui ducit ad salsuginem, a quo uertitur ad montem aureum; inde uadit adaliam salsuginem, de qua protelatur ad magnam paludem, et uertitur ad predictumlocum. Est enim terra Ecclesie Sancti Saluatoris et Sancti Mauricii, que sitaest iuxta Kyris, terminus cuius incipit de portu eiusdem fluminis ad montem,inde ad uiam tenditur, de qua itur ad munimentum, quod girando cadit influuium Kyris. Et est in alio loco terraeiusdem Ecclesie iuxta uillam Keseth, que terminatur ab occidente adsalsuginem, de qua tenditur ad uiam; inde ab oriente uadit ad minimentum etdirigtur ad aliam salsuginem, de qua uadit per incultum campum ad montem, quiinferius mittit ad minimentum, et uadit per medium montis, ubi sunt trescumuli; hinc dirigitur ad duos puteos, de quibus uertitur ad predictum locum. Prediumquod uocatur Dinna circuitur cum columnis lapideis. Predium quod diciturZalamadi circumdatur palude que uocatur Vrtem. Uilla que uocatur Ocolcircum terminatur siluis. Duodecimum predium quod dedit Andrea Episcopus in Felduuarcontinetur cum sex cumulis. In uilla Tuel. In Mogos. In Prezeeg. In Bulda. InNulu. In Tarian. In Clun. In Uuertis. In Zaczardi. In Hongin. In Plohnic. InBribin. In Sumig. In Nandurdi. In Uuindim. In omnibus his supradictis uillisubicumque sunt familie Sancti Mauricii, omnes mixtim babent agros, fenum etomnia ad humanum usum competentia cum uillanis uniuscuiusque uille sine pondereseruitorum Regis. Hic sunt liberi: Cupon comes monnasterii Batii, cuius filiusPaulus Judex Regis, et Comes Mon -, Vtih comes, Panaciadi, Fontoydi, Cosmus,Damianus, Bunal, Zorosdi, Geura, Juan, Grossus, Yuan, Scenyl. Ekyldi, Luadi,Bena, - - - Sol, Makicha, Ohur. Hii equitantes cum Abbate et fratribus, arantesdietas duarum dierum, metentes simul una die, trahentes uinum semel per annum,et 35secantesfenum in monasterio. In Cupan hij sunt equites, Keta, Dobron, Gurcu, Hyldehu,Halidi, Erecu, Suttoe, Seca, Jutus, Hylu, Oroduc, Guete, Mutina, Taia, Tunik,Moglout, Inkyar, Catapan, Mor - - Vgrin, Petyr, Ezti - - Sap, Thatu, Sekeh,Herdi, Mirath, Helia. In Forcosig Ereuca, Ethes, Bekes, Moda, Cusula, - - -Vruhdi - - In Keteloca, Kelem, Vla, Yuan, Magudi, Bor. In Pannanod Acha, Jut,Gugmat, Zacal, Elenta, Deged, Dauid, Nemand, Heteu. Tali decreto hii equitesmonasterio ministrent. Arant dietas uerni, autumpni et estiui VIIII dies,poesta metunt, congregant in horrea, triturant, trahunt ad molendinum, inde admonasterium; stant in septimana, pascunt iumenta monasterii; si quid dampnifuerit, ipsi septimanarii persoluunt; calefaciunt stubam et clibanum mixtim cumaratoribus et uinitoribus; nubunt undecunque tradunt filias suas quocunqueuoluerint. Item aratores in Cupan: Yuan, filii eius , Poscuba, Zahtou, Ratun,Scekeres, Lahtur, Topu, Tunc, Bokon, Woiadi, Seinet, Sigidi, Humbadi, Bynadi.In Kyar-Turdos aratores: Rodoan, Waradi, Coluba; uinitores: Curmes, Sekch,Chomudi, Sap, Micula, Deschu, Scomon, Monom, Scumoku, Manhat. In Arpad: Quecsa,Zankan, Ketel, Ticadi, Cuna, Feketeydi, Oba, Mogurdi, Scemsca, et in aliislocis arantes. Tali tenore, ut non possint nuberc aliunde, necque traderefilias suas alienis, sed intra se ipsos nubant, et filios eorum aut filiaspossit Abbas deducere ad curiam, et filias ad pysalia. Quicquid seminauerintaut messuerint, dimidiam partem accipit prestaldus Abbatis monasterio, etdimidia pars remanebit illis, de qua parte autumpni tempore dabunt X saponesauene ad prebenda equorum, nec non X ulnas telarum ad uestiarium Abbatis - -brasium, terunt milium, et postea mixti equites cum aratoribus et uinitoribusueniunt ad monasterium cum securibus et uiaticis, operantes quicquid eisprecipitur. Pellifices: Nenu, Buatir, Keseydi, Boleom, Seudi. Fabri: Lengu,Pisibe, Bodin, Bichor. Dolarores: Gedesa, Duda, Pagandi, Bodin Tornatores:Buadi, Benus, Aci, Regun, Michael, Coqui: Fonsol, Witan, Pesceta, Vnglis.Pistores: Guna, Wevdi, Rescugis, Gurga. Pastores: Zolnic, Chozug. Pastorsubulcorum: Hela. Ne scrupulus remaneat hiuis cartule scriptor extitit SeraphinCapellanus Regis Ladizlaij qui 36postea Dei electione ordinatus estArchiepiscopus. Tesaurus uero Ecclesie sub tali numero concluditur, scilicetcasue de pallio XIII; albe XXXIII; camisie III; Stole XXVII cum manipulis;cappe XXXIII; dalmatice V; subtilia VII; calices VIII; tres textus euangelii,unus aureus duo argentei; cruces XI, sex ex illis auree, IIII deaurate, etargentea; tabula I deaurata; candelebra X, de quibus IIII deaurata, VIdeargentata; chortine IIII de serico; altaris uelamina de panno VIIII; triauexila a urea, XIII cum limbis circumdata; altarium pallia XI; dorsale unum addecus hospitum; thapeta V. Libri quidem simul sunt LXXXIIII. De mercato Zilu etRegine et de portu Wag dantur triginta piscine; sunt in Draua II, que dicunturZuualin; et unus riuulus est ibi nomine Bursi, qui separat nominatam piscinamnomine Toplouuiza. In Zup decimus piscis usonum Sancto Maurici. In portu Modosaest piscatio libera, que uulgo dicitur tana. De piscina, que dicitur Nandusdatur septimus piscis siue VII. annus; de fructibus uero arborum, que ibi demsunt, datur VII pars mensurarum X. Et est I piscina, que uulgo diciturTenerhere. Hac ordinatione Rex Sacro Beatoque Mauricio ordinauit SanctusStephanus Rex, quam autem et renouauit Rex piissimus Ladihlaus rogatu Josephincliti patris eiusdem, qui nunc patrissat eodem in loco. Posthec addita suntinsuper a uiris religiosis ad eundem locum, que etiam recitata sunt in istapagina. Demka filius Turuuoc dedit omnia sua Sancto M(auritio) sibiqueseruientibus. In predio, quod uocatur Sar, XL porcos cum custode nomine Cosmas,VII aratra boum cum XIII mansionibus, nomina quorum hec sunt: Belta, Buca,Ernel, Damianus, Johs, Embel, Briccius, Hitlen, Odun, Gneuku, Maselinus,Nouuoi, Nouidi, Biristi, Susol, Nescudi. Ad ordinem equitantium donati suntmeliores numero XXVII homines, qnorum hec cunt nomina: Beseneu, Simon, Apasci,Zagon, Benusa, Mogdi, Keda, Zdaucu, Gekeu, Bugudi, Pomelceu, Vrmandi, Salomon,Sunadi, Stephanus, Osti Vrodi, Michael, Benata, Nandir, Benedic, Beidi, LakotiHelebes, Pecudi, Sella, Geup. Tributarii sunt VIII mansiones ad dandum uinumper annum, unusquisque cum L ydriis; et sunt uicales cum equis per menses,quorum nomina hec sunt: Pozman cum filio suo Milozt, Hunosti, 37Zamudi,Trinsin, Uratus, Vrbaz. Et quod maius prodesset ad anime sanitatem, donauitBorsodi capellam, que constructa est honorem Sancti Stephani Regis cum tribusmansionibus: Cris, Cochu, Ecilinus; unum aratrum IIII uaccas, II equos, X porcos. Laurentius Comes filius Bese Comitispro sui redemptione fratrumque suorum quiescentium n cenobio Sancti Martinidonauit duas aureas cruces - - bissinam corthinam eidem supradicto monasterio.In predio quod uolgo dicitur Ernel dedit III mansiones, quarum numeri hec sunt:Wazil cum uxore et filio duabusque filiabus; in alia IIII. Guquer cum matre etfratre, sorore; in III. IIII. homines - - cum uxore et fratribus duobus; deditetiam XXIII boues ac aratrum, et duas vaccae. Hac ordinatione Sacro BeatoqueMauricio ordinauit Rex Sanctus Stephanus, quem et renouauit Rex piissimusLadihlauus rogatu Joseph incliti partis, qui nunc patrissat eodem in loco. Etne scrupulus remaneat, huius cartule scriptor extitit Seraphim capellanus RegisLadihlaui, qui postea Dei electione ordinatus est Episcopus et Archiepiscopus.Adhuc autem subingens dico: Sit autem ipsum monasterium ab omni inquietudinesemotum. Et a quocunque uoluerint consecrandi abbatem, sitque illis licitumordine accipere quouis loco. Habeatque licenciam incidendi ligna ad usumecclesie et ad opus prediorum, et porci eorum libere pascantur. Precipimusitaque sub Testificatione Saluatoris Domini nostri Jesi Christi, ut nullusArchiepiscopus, nec Episcopus, nec Duc, nec Commesseu aliquis homo, de iamprefato monasterio aliquo modo se intro mittat in mancipiis, terris, vineis, deomnibus decimationibus, piscationibus, ripis placistis, tam libere possidendasicut Episcopi possident. Item dedi XXIIII mansiones cum salifodio et cumtribus nauibus, ut ipsimet lapides salis efodiant fossatosque III uicibus perannum sine omni tributo; quorum nomina hec sunt: Jan, Paulus, Martinus, Negus,Nesine, Nanasca, Sacan, Walen, Desce, Lanna, Bela, Bedadi, Kasudi, Hagordi,Zacan, Michael, Kuna, Kimey, Gnein, Keta, Zaut, Scicul, Bogitta, Rescadi. Itempredium quod uulgo uocatur Mogos, in quo duo aratra cum sex mansionibuscontinentur; cuius meta incipitur de gemina frutice, quod uulgatim uocaturikirbukur; inde uadit per uenam aque ad monticulum, et ibi est 38cumulus; aquo protenditur ad magnam uiam et ad sepulchrum Gunter, descenditque ad aquam Murzol, uaditque per mediam aquam, etreuert itur ad predictum locum. Interdico enim ex Regali potestate, ut si quisChristiane religionis aliqua potestate id gestum subtrahere uoluerit,circumuallet cum anathema perpetuale. In predio Nuztupe assignauit terram adquatuor aratra. In predio Tehes assignavit terram ad unum aratrum. In predioGoun assignauit terram ad unum aratrum. In predio Zelch assignauit terram adduo aratra. In predio Uindurna assignavit terram ad tria aratra et IIII uineascum uinitoribus eorum totidem. In Uertes assignauit duas uineas cum uinitorribus.In Chepel tres uinitores cum totidem uineis. Et in predio Arqui assignauitterram ad quatuor aratra cum totidem aratoribus cum suficienti terra mixta cumuillanis, et quatuor uineas cum uinitoribus.

(Eredetielétezik a szent mártoni főapátság levéltárában.)